Hayri Gür (1912-2010). Ο «Λημνιός» ιδρυτής της Τράμπζονσπορ.

Ο Χαϊρί Γκιουρ σε εκπομπή-αφιέρωμα με τη φωτογραφία
των πρώτων γραφείων της Τράμπζονσπορ

Κεφάλαιο από το ανέκδοτο έργο του Θ. Μπελίτσου 

"Ο αθλητισμός στη Λήμνο από τις απαρχές μέχρι σήμερα"

Με αφορμή τους αγώνες της ΑΕΚ με την ομάδα της Τραπεζούντας, την Τραμπζόνσπορ, αξίζει να επισημάνουμε την ιδιαίτερη σύμπτωση αυτού του ματς. Είναι γνωστό πως την ΑΕΚ ίδρυσαν Έλληνες πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη. Δεν είναι όμως γνωστό πως πρωτεργάτης της ίδρυσης της Τραμπζόνσπορ το 1966 ήταν ένας Τούρκος πρόσφυγας από την Ελλάδα. 

Πρόκειται για τον Τουρκολημνιό Hayri Gür, που έφυγε σε ηλικία 12 ετών από τη Λήμνο. Αναδείχθηκε σε σπουδαία αθλητική προσωπικότητα στην Τουρκία, στην περιοχή της Τραπεζούντας όπου κυρίως εργάστηκε, με αποτέλεσμα να δοθεί το όνομά του στο κλειστό στάδιο της πόλης.

Τα πρώτα χρόνια στη Λήμνο

Το Κάστρο Λήμνου, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Γκιουρ,
στις αρχές του 20ού αιώνα

Ο Hayri Gür γεννήθηκε το 1912 στη Λήμνο, τη χρονιά που το νησί απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στόλο. Ο πατέρας του ονομαζόταν Hülkü Gür και σε τουρκικές ιστοσελίδες αναφέρεται ως ο τελευταίος Τούρκος δήμαρχος του νησιού. Στην πραγματικότητα ήταν ο τελευταίος Τούρκος κοινοτικός σύμβουλος της Κοινότητας Κάστρου, της πρωτεύουσας της Λήμνου, από το 1919 ως το 1924.[1] 

Ήταν γνωστός στους Λημνιούς ως Χουλκή Εφέντης Κουμπαρατζόγλου, είχε μεγάλη κτηματική περιουσία στο χωριό Πορτιανού και κατά μια εκδοχή η μητέρα του ήταν χριστιανή από το Πορτιανού. Ο Χουλκή είχε και μία σύζυγο Ελληνίδα, επίσης από το Πορτιανού, η οποία όμως βάφτισε τα παιδιά της και δεν τον ακολούθησε το 1924, όταν ο Χουλκή έφυγε ως ανταλλάξιμος με την υπόλοιπη οικογένειά του. [2]
Δεν είναι γνωστό αν ο Hayri Gür ήταν παιδί της, το οποίο το πήρε μαζί του ο Hülkü ή το είχε αποκτήσει από άλλη σύζυγο, κάτι που του επέτρεπε η μουσουλμανική θρησκεία.

Μαζί με τους διοικητικούς υπαλλήλους και μια μικρή τουρκική φρουρά, στη Λήμνο ζούσαν περίπου 3.800 Τούρκοι, κυρίως στην πρωτεύουσα, στον λεγόμενο «Τούρκικο Γιαλό», και σε μερικά χωριά. Ήταν απόγονοι Τούρκων της φυλής των Καραμάνων που είχαν μεταφερθεί στη Λήμνο από την περιοχή της Τραπεζούντας μετά το 1656. Κάποιοι έφυγαν το 1912, κυρίως οι υπάλληλοι. Παρέμειναν 1.600 άτομα περίπου, οι οποίοι είχαν περιουσίες, συμβίωναν αρμονικά με τους Ρωμιούς και αισθάνονταν ασφαλείς. [3]

Ως το 1924 λειτουργούσε στο Κάστρο τουρκικό σχολείο, όπου προφανώς φοίτησε ο Hayri Gür, ως τέκνο επιφανούς οικογένειας. Το Μάιο-Ιούνιο του 1924 οι Τούρκοι αναχώρησαν από τη Λήμνο σε εφαρμογή των επιταγών της συνθήκης της Λοζάνης για την ανταλλαγή πληθυσμών. Οι περισσότεροι μεταφέρθηκαν στη Φώκαια και λιγότεροι σε Δαρδανέλλια, Αδραμύττιο, Αϊβαλί, Μπουρχανίγιε και Σμύρνη. Μερικοί φέρουν μέχρι σήμερα το επώνυμο Limnili, δηλαδή «Λημνιός». 

Η αναχώρηση των ανταλλάξιμων Τούρκων
από τη Λήμνο το 1924

Άφιξη στην Φώκαια των Τουρκολημνιών προσφύγων

Πρωτεργάτης του αθλητισμού 

στην Τουρκία

Στη Φώκαια εγκαταστάθηκε και ο Hayri Gür με την οικογένειά του. Στη συνέχεια μετέβη στη Σμύρνη, όπου τέλειωσε το λύκειο και έπαιξε ποδόσφαιρο στην Göztepe Spor Kulübü. Ήταν τεχνίτης και αριστεροπόδαρος. Μετά τη στρατιωτική θητεία μετέβη στην Άγκυρα, όπου φοίτησε στη Σχολή φυσικής Αγωγής και παράλληλα έπαιζε ποδόσφαιρο στην Güneşspor. Το 1939 διορίστηκε καθηγητής σωματικής αγωγής στην Τραπεζούντα, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα. Επίσης, δίδασκε μουσική και γεωγραφία και έπαιζε μπάλα στην τοπική ομάδα İdmangücü. 

Ποδοσφαιριστής στην τοπική ομάδα
της Τραπεζούντας İdmangücü

Αργότερα έγινε επιτυχημένος προπονητής της λυκειακής ομάδας, με την οποία κατέκτησε έξι πρωταθλήματα (1942 ως 1947). Ως γυμναστής και έπειτα ως προϊστάμενος φυσικής αγωγής διέδωσε την αθλητική ιδέα στην περιοχή επί 38 χρόνια, ως το 1977 που συνταξιοδοτήθηκε. Εκτός από το ποδόσφαιρο, δημιούργησε ομάδες τένις, μπάσκετ, βόλεϊ, χάντμπολ, κολύμβησης, πάλης, κωπηλασίας και στίβου. 

Αποθεώνεται ως προπονητής του Λυκείου Τραπεζούντας,
καθώς κατέκτησε έξι πρωταθλήματα ποδοσφαίρου 

Το 1966 υπήρξε από τους πρωτεργάτες της ίδρυσης της Trabzonspor με συνένωση τοπικών συλλόγων και ήταν ο πρώτος προπονητής της νέας ομάδας. 

Παράγοντες της Τραμπζόνσπορ τιμούν τον Χαϊρί Γκιουρ,
ως ιδρυτή της ομάδας, προσφέροντας τη φανέλα του συλλόγου

Απεβίωσε στην Τραπεζούντα το 2010, σε ηλικία 98 ετών γνωρίζοντας μεγάλες τιμές καθώς ήταν η ζωντανή ιστορία του τοπικού αθλητισμού. Προς τιμήν του το κλειστό στάδιο της πόλης ονομάστηκε Hayri Gür Spor Salonu.[4]

Το κλειστό Hayri Gür Spor Salonu της Τραπεζούντας

Σημειώσεις

[1] «Κοινοτικόν Συμβούλιον», εφ. Λήμνος 171/23-3-1919.
[2] Κ. Κοντέλης, "Το Πορτιανού της Λήμνου" 1998, σ. 33. Λ. Γεροντούδης, "Η νήσος Λήμνος", 1971, σ. 55.
[3] Γιάννης Ν. Γλαβίνας, «Οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί στην Ελλάδα (1912-1923)», 2013, σσ. 38-39.
[4] Επίσημη ιστοσελίδα της Trabzonspor Kulübü.

-ο-ο-ο-

Ένας Έλληνας παίκτης στην Τραπεζούντα

Κλείνουμε αυτό το άρθρο με τη φωτογραφία του μόνου Έλληνα που έχει φορέσει τη φανέλα της ομάδας της Τραπεζούντας. Είναι ο διεθνής Αβραάμ Παπαδόπουλος, που έπαιξε εκεί στον α΄ γύρο της σεζόν 2014-15.

Αβραάμ Παπαδόπουλος.
Έπαιξε στην Τραμπζόνσπορ το 2014-15

Θ. Μπελίτσος, 27-8-2019