1η Επαρχιακή Ομάδα: Είμαστε οι πρώτοι, σε όλη την επαρχία!

Πρωτάθλημα και Κύπελλο θεωρούνται οι σπουδαιότεροι εγχώριοι ποδοσφαιρικοί τίτλοι στην Ελλάδα μας, αλλά υπάρχουν κι οι ομάδες που πρέπει να βλέπουν με ρεαλισμό τις δυνατότητές τους! Κι όσο κι αν στο Κύπελλο παρουσιάζεται μεγαλύτερη ευκαιρία για εκπλήξεις και διάκριση, το Πρωτάθλημα είναι πάντα μια πιο «σκληρή» διοργάνωση.

Λαμβάνοντας τα παραπάνω υπόψη, δεν είναι τυχαίο που οι φίλοι των ομάδων της επαρχίας, ή περιφέρειας στα νεότερα χρόνια, απασχολούνται και ερίζουν για το «δικό τους» πρωτάθλημα, αυτό που ονόμαζαν παλιότερα «1η επαρχιακή ομάδα» και αφορούσε τον άτυπο τίτλο της ομάδας εκτός Αθηνών και Θεσσαλονίκης που θα τερμάτιζε πιο ψηλά στη βαθμολογία της Α’ Εθνικής.

Και πράγματι, μια μελέτη των στοιχείων που παρουσιάζουν οι τελικές βαθμολογίες, προσφέρει ουκ ολίγα ενδιαφέροντα στοιχεία, κάποια εκ των οποίων δίνουν επιχειρήματα στους φίλους των ομάδων αυτών για την «ιστορικότητα» και τις επιτυχίες των συλλόγων που υποστηρίζουν.

Συγκεντρώνοντας λοιπόν τα δεδομένα, παρουσιάζεται η εξής δυσκολία στην ανακήρυξη της κορυφαίας ομάδας στη σχετική κατάταξη, και ο λόγος είναι ο εξής: άραγε ποιο κριτήριο ορίζει την κορυφαία ομάδα;

Παρακάτω παρατίθεται ο πίνακας που εμφανίζει πόσες φορές η κάθε ομάδα αναδείχθηκε κορυφαία της σεζόν, αλλά στην τελευταία δεξιά θέση αναγράφεται ποια ήταν η υψηλότερη τελική θέση που κατέλαβε στις σεζόν αυτές.

Όσον αφορά τη συχνότητα που κάποια ομάδα κατέλαβε την υψηλότερη θέση εκ των ομάδων από την επαρχία, ο ΟΦΗ είναι με μεγάλη διαφορά πρώτος στην κατάταξη, αφού κατέλαβε τη θέση αυτή 16 φορές, με την επόμενη ομάδα, Ξάνθη, να έχει μόλις τις μισές πρωτιές (8). Αυτό θα έλεγε κανείς πως δίνει στον ΟΦΗ τον τίτλο της πιο πετυχημένης ομάδας της επαρχίας.

Υπάρχει όμως και ο αντίλογος. Ο ΟΦΗ έχει φτάσει έως και στη 2η θέση στην τελική βαθμολογία (σεζόν 1985/86), όμως υπάρχει άλλη ομάδα με μεγαλύτερη επιτυχία. Η ΑΕΛ, μπορεί να έχει βρεθεί 7 φορές σαν 1η επαρχιακή ομάδα, αλλά έχει καταφέρει κάτι ανεπανάληπτο μέχρι στιγμής: είναι η μοναδική ομάδα εκτός Αθηνών και Θεσσαλονίκης που κατέκτησε το Πρωτάθλημα (την αλησμόνητη σεζόν 1987/88), άρα κι αυτή έχει το δικαίωμα να θεωρεί εαυτόν ως την πιο πετυχημένη ομάδα!

Από τη στιγμή λοιπόν που δεν υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός, είμαστε αναγκασμένοι να αναδείξουμε ΟΦΗ και ΑΕΛ ως «συγκάτοικους» στην κορυφή των πιο πετυχημένων επαρχιακών ομάδων!

 

Α’ ΕΘΝΙΚΗ 1959-2024

ΟΜΑΔΑ	1η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ)	ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΤΕΛΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΖΟΝ
ΟΦΗ	16	2
Ξάνθη	8	4
Πιερικός	7	5
ΑΕΛ	7	1
Αστέρας Τρίπολης	6	3
ΠΑΣ Γιάννινα	5	5
Παναχαϊκή	4	4
Δόξα Δράμας	3	6
Καβάλα	2	6
Λαμία	2	6
Νίκη Βόλου	1	11
Βύζας Μεγάρων	1	12
Καστοριά	1	8
Ολυμπιακός Βόλου	1	5
Βόλος ΝΠΣ	1	6

 

Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει μια ακόμα προσέγγιση, αφού η ανάλυση αυτή καταδεικνύει τους κύκλους που περνούν οι ομάδες, ή ακόμα ακόμα και ολόκληρες περιοχές της χώρας.

Παρακάτω θα δούμε μια ανάλυση του ίδιου πίνακα, χωρισμένου όμως αυτήν τη φορά ανά δεκαετίες. Ξεκινάμε λοιπόν με τη δεκαετία 1959-1969.

 

Α’ ΕΘΝΙΚΗ 1959-1969

ΟΜΑΔΑ	1η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ)	ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΤΕΛΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΖΟΝ
Πιερικός	6	5
Δόξα Δράμας	2	6
Νίκη Βόλου	1	11
Βύζας Μεγάρων	1	12

 

Εδώ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Ο Πιερικός, έπειτα από τη συγχώνευση του Μεγάλου Αλεξάνδρου και Ολύμπου Κατερίνης, άμεσα έδρεψε τους καρπούς της συνένωσης αποτελώντας με μεγάλη διαφορά την πιο επιτυχημένη επαρχιακή ομάδα της δεκαετίας, καταλαμβάνοντας την κορυφή σε αμφότερα τα κριτήρια. Η Δόξα Δράμας ήταν αυτή που κυριάρχησε τα δύο πρώτα χρόνια της Α’ Εθνικής μέχρι που αποσύρθηκε σιγά σιγά η σπουδαία ομάδα που είχε στο β’ μισό της δεκαετίας του ’50, με τον Πιερικό να έρχεται να «γεμίσει το κενό».

 

Α’ ΕΘΝΙΚΗ 1969-1979

ΟΜΑΔΑ	1η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ)	ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΤΕΛΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΖΟΝ
Παναχαϊκή	4	4
ΟΦΗ	2	6
ΠΑΣ Γιάννινα	2	5
Καβάλα	1	11
Πιερικός	1	7

 

Στο ξεκίνημα της επόμενης δεκαετίας, ο Πιερικός βρέθηκε μία τελευταία φορά στην πρώτη θέση, πριν «παραδώσει τα ηνία». Πλέον εμφανίστηκαν ισχυροί οι Παναχαϊκή και ΟΦΗ, με τους Πατρινούς να υπερισχύουν τελικά σε αμφότερα τα κριτήρια. Στην πιθανότατα καλύτερη δεκαετία όλων των εποχών για την ομάδα της Πάτρας, που με την 4η θέση που κατέλαβε τη σεζόν 1972/73 έγινε η πρώτη ομάδα της επαρχίας που κέρδισε μια θέση στις Ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Αντίθετα, η σπουδαία και θεαματική ομάδα του ΠΑΣ Γιάννινα των Αργεντίνων, δεν κατάφερε να μετουσιώσει την εποχή αυτή σε κάτι παραπάνω από μια 5η θέση.

 

Α’ ΕΘΝΙΚΗ 1979-1989

ΟΜΑΔΑ	1η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ)	ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΤΕΛΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΖΟΝ
Λάρισα	5	1
ΟΦΗ	3	2
Καστοριά	1	8
ΠΑΣ Γιάννινα	1	6

 

Την πρώτη χρονιά της δεκαετίας αυτής, ο ΠΑΣ Γιάννινα ολοκλήρωσε τον κύκλο της σπουδαίας ομάδας των 70s, αλλά μπαίνουμε πλέον στα επαγγελματικά χρόνια της Α’ Εθνικής, όπου ανατέλλει η φοβερή ομάδα του κάμπου, η ΑΕΛ των ντόπιων Θεσσαλών με το θεαματικό ποδόσφαιρο, που όμως αντίθετα με τις άλλες επαρχιακές ομάδες, έφτασε στο «δισκοπότηρο» της κατάκτησης του πρωταθλήματος! Πρόκειται για μια σπουδαία δεκαετία και για τον ΟΦΗ, στα μισά της οποίας ανέλαβε προπονητής ο Έγκεν Γκέραρντ, αλλάζοντας για πάντα το DNA της ομάδας του Ηρακλείου, που έφτασε στη 2η θέση τη σεζόν 1985/86 και στην κατάκτηση του Κυπέλλου το 1987.

 

Α’ ΕΘΝΙΚΗ 1989-1999

ΟΜΑΔΑ	1η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ)	ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΤΕΛΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΖΟΝ
ΟΦΗ	7	3
Ξάνθη	2	7
Δόξα Δράμας	1	7

 

Η δεκαετία του ’90 αναμφισβήτητα ανήκει στον ΟΦΗ. Ο Γκέραρντ έχει πια καθιερωθεί στο Ηράκλειο, κι ο ΟΦΗ κάθε χρονιά αποτελεί ισχυρό αντίπαλο, ειδικά μέσα στο «Γεντί Κουλέ», φτάνοντας σε συμμετοχές και σπουδαίες προκρίσεις στις Ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Σιγά σιγά όμως ισχυροποιείται η Ξάνθη, που με τη χορηγία της Skoda, εμφανίζει θεαματικό ποδόσφαιρο εκπροσωπώντας επάξια τη Θράκη στην πρώτη κατηγορία της χώρας. Παράλληλα όμως αρχίζει μία άνοδος των ομάδων της Αθήνας που σταδιακά περιορίζουν πολύ την παρουσία ομάδων από την επαρχία στην Α’ Εθνική.

 

Α’ ΕΘΝΙΚΗ 1999-2009

ΟΜΑΔΑ	1η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ)	ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΤΕΛΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΖΟΝ
Ξάνθη	5	4
ΟΦΗ	3	4
ΑΕΛ	2	5

 

Η Ξάνθη κυριαρχεί πλέον, αν και ο ΟΦΗ παρέμεινε ψηλά και αυτήν τη δεκαετία. Προς το τέλος της δεκαετίας, επανάκαμψε και η ΑΕΛ, κατακτώντας μάλιστα και το Κύπελλο, παρ’ όλα αυτά, σε συνδυασμό και τις χρονιές που το πρωτάθλημα διεξήχθη με 14 και 16 ομάδες, οι συμμετοχές επαρχιακών ομάδων ήταν κάπως περιορισμένες.

 

Α’ ΕΘΝΙΚΗ 2009-2019

ΟΜΑΔΑ	1η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ)	ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΤΕΛΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΖΟΝ
Αστέρας Τρίπολης	5	3
Καβάλα	1	6
Ολυμπιακός Βόλου	1	5
ΠΑΣ Γιάννινα	1	6
Ξάνθη	1	6
Λαμία	1	7

 

Τη δεκαετία αυτή παρατηρείται μεγαλύτερος πλουραλισμός, αλλά η κυριαρχία του Αστέρα Τρίπολης είναι φανερή. Μετά τις πρώτες «δύσκολες» χρονιές όταν πρωτοεμφανίστηκε στην κατηγορία το 2007, η στιβαρή διοίκηση προσέδωσε την απαραίτητη στήριξη και σταθερότητα, που με ελάχιστες εξαιρέσεις επιτρέπει στην ομάδα της Αρκαδίας να συνεχίζει την πορεία της χωρίς ιδιαίτερο άγχος υποβιβασμού. Επίσης πρέπει να γίνει αναφορά στον Ολυμπιακό Βόλου, του οποίου η άνοδος ανακόπηκε απότομα με την τιμωρία που του επιβλήθηκε, την ώρα που ήδη είχε πετύχει μια ευρωπαϊκή πρόκριση και ετοιμαζόταν να αντιμετωπίσει την Παρί Σ.Ζ.

 

Α’ ΕΘΝΙΚΗ 2019-2024

ΟΜΑΔΑ	1η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (ΠΟΣΕΣ ΦΟΡΕΣ)	ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΤΕΛΙΚΗ ΘΕΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΖΟΝ
ΟΦΗ	1	6
Αστέρας Τρίπολης	1	6
ΠΑΣ Γιάννινα	1	6
Βόλος ΝΠΣ	1	6
Λαμία	1	6

 

Βρισκόμαστε πλέον στα μισά της δεκαετίας, συμπεριλαμβανομένης της σεζόν 2023/24 που μόλις ολοκληρώθηκε. Το ξεκίνημα του πίνακα, η σεζόν 2019/20 σηματοδοτεί την έναρξη του νέου συστήματος διεξαγωγής του πρωταθλήματος με ομίλους Play-Off και Play-Out, γεγονός που φέρνει το εξής εντυπωσιακό: κάθε σεζόν υπάρχει μία και μόνο ομάδα από την επαρχία που παίρνει θέση στα Play-Off, πάντα πρόκειται για διαφορετική ομάδα, αλλά όποια κι αν είναι αυτή, σταθερά καταλήγει στην 6η θέση!

 

Τι μας λέει λοιπόν η ανάλυση ανά δεκαετία; Ότι ως επί το πλείστον η κάθε κυρίαρχη ομάδα κάνει έναν κύκλο 5-7 ετών, πριν επέλθει η παρακμή και κάποια άλλη ομάδα πάρει τη θέση της. Σε αδρές γραμμές, ξεκινώντας από τη Δόξα Δράμας που έδυε, ήρθε ο Πιερικός, έπειτα η Παναχαϊκή και ο ΠΑΣ Γιάννινα της δεκαετίας του ’70, η μεγάλη ΑΕΛ, και ο σπουδαίος ΟΦΗ του Γκέραρντ. Έπειτα η Ξάνθη με τη σταθερότητα της διοίκησης που τη διέκρινε, και τέλος η στιβαρή παρουσία του Αστέρα Τρίπολης. ΟΦΗ, ΑΕΛ και ΠΑΣ Γιάννινα ήταν οι ομάδες που έχουν επιδείξει μεγαλύτερη διαχρονικότητα, αφού εμφανίζονται σε περισσότερους του ενός κύκλους, με τις δύο πρώτες να ερίζουν για την κορυφή, όπως αναφέραμε στην αρχική συνολική ανάλυση.

 

Ας κλείσουμε λοιπόν αυτό το αφιέρωμα, με την ευχή στο μέλλον να αναδειχθούν κι άλλες τέτοιες περιπτώσεις, όπως π.χ. ο Παναιτωλικός, η Καλαμάτα, ο Λεβαδειακός, ο Πανσερραϊκός, κ.ά., που αν και έχουν σημαντικό αριθμό παρουσιών στην Α’ Εθνική, δεν κατάφεραν ποτέ να ξεχωρίσουν με αυτόν τον τρόπο. Άλλωστε, πάντα η ύπαρξη ισχυρών ομάδων στην επαρχία έδινε μια διαφορετική δυναμική, προσθέτοντας ενδιαφέρον στα πρωταθλήματα.

 

 

AV Koeman

 

Πηγή φωτό: Περιοδικό «Οι Παγκόσμιοι», Φεβρουάριος 2000.