Billy Bingham, κορυφαίος κόουτς που δεν πέτυχε στην Ελλάδα

* Μικρό αφιέρωμα στον πιο επιτυχημένο κόουτς της Βόρ. Ιρλανδίας, που "αναχώρησε" αθόρυβα πριν από ένα χρόνο, μετά από 16χρονη μάχη με την γεροντική άνοια, ο οποίος πέρασε κι από την Ελλάδα στις αρχές των 70'ς.

- Όταν ο 16χρονος Μπίλλυ έπαιζε μπάλα για το χαρτζιλίκι του στην Glentoran με τα γειτονάκια του, τους αδερφούς Blanchflower, ενώ δούλευε ως ηλεκτρολόγος στα τοπικά ναυπηγεία, ούτε που φανταζόταν πως δέκα χρόνια αργότερα θα έπαιζε μαζί τους στο ΠΚ 1958 και μάλιστα θα έφταναν ως τα προημιτελικά. Ούτε ότι πολύ αργότερα ως κόουτς θα οδηγούσε την Βόρ. Ιρλανδία άλλες δυο φορές στο ΠΚ, το 1982 και το 1986, για να γίνει ο μόνος που μετείχε και στις τρεις παρουσίες της πατρίδας του σε τελική φάση ΠΚ. Στο μεταξύ είχαν μεσολαβήσει πολλά.

- Επί 15 χρόνια (525 ματς, 133 γκολ) στην αγγλική λίγκα, ο αέρινος δεξί εξτρέμ διεμβόλιζε τις αντίπαλες άμυνες, ως παίκτης στις Sunderland, Luton (φιναλίστ FA Cup 1959), Everton (πρωταθλητής Αγγλίας 1963) και Port Vale. Παράλληλα αγωνίστηκε 56 φορές στην εθνική Β. Ιρλανδίας.

Στην Sunderland

Με την Β. Ιρλανδία στο Π.Κ. 1958

- Ως προπονητής ανέβασε κατηγορία την Southport, υπηρέτησε τρία χρόνια την εθνική ομάδα της πατρίδας του προσπαθώντας να βάλει σε καλούπια τον Τζορτζ Μπεστ και το 1970-71 κατέκτησε τα πάντα με την Linfield (πρωτάθλημα, κύπελλο και λιγκ καπ Β. Ιρλανδίας και το All Ireland Cup). Με την φήμη του ανερχόμενου προπονητή το Σεπτέμβρη του 1971 ήρθε στην Ελλάδα κι ανέλαβε επικεφαλής τεχνικός των Εθνικών ομάδων, με βοηθούς τον Αλκέτα Παναγούλια, τον Κλεάνθη Βικελίδη (για τη Βόρ. Ελλάδα) και τον Γιώργο Γάσπαρη για νέους κι ερασιτέχνες.  Έμεινε 18 μήνες, ως τον Φεβρουάριο του 1973.

- Βρήκε την Εθνική σε μεταβατική φάση, καθώς τη μεγάλη ομάδα του 1968-70 διαδεχόταν μια νέα φουρνιά που ακόμα δεν είχε ωριμάσει. Η πρόκριση για το Euro 72 είχε χαθεί και ο στόχος ήταν η πρόκριση στο ΠΚ 1974. Ο Μπίνγκαμ προώθησε παίκτες από την Ελπίδων (Βασ. Κωνσταντίνου, Γούναρη, Πάλλα, Συνετόπουλο, Καψή, Ελευθεράκη, Νικολούδη, Αχ. Ασλανίδη κι από τους μικρότερους το Θωμά Μαύρο) κρατώντας από την παλιά φουρνιά Δομάζο, Παπαϊωάννου, Κούδα. Όμως τα αποτελέσματα δεν τον δικαίωσαν. Από τον δύσκολο όμιλο, με Ισπανία, Γιουγκοσλαβία, περνούσε μόνο ένας. Η ομάδα ήταν ανταγωνιστική αλλά έκανε τρεις ήττες: 0-1 εκτός από Γιουγκοσλαβία, 2-3 εντός κι 1-3 εκτός από Ισπανία. 

- Κι όμως η ιδια ομάδα, στα φιλικά, είχε νικήσει 2-1 την φιναλίστ του ΠΚ 1970 Ιταλία, κάνοντας πάταγο (το πιο εντυπωσιακό επίτευγμα της περιόδου Μπίνγκαμ) και είχε φέρει ισοπαλίες 0-0 με Ισπανία και 2-2 με Βουλγαρία. Όπως έλεγε ο Παναγούλιας, που μαθήτευσε κοντά στον Μπίνγκαμ, οι Έλληνες παίκτες ήταν ή του ύψους ή του βάθους. Στα υπέρ της εδώ θητείας του πιστώνεται η άμεση εποπτεία που είχε στην Εθνική Ελπίδων, η οποία το 1972, με δικό του κοουτσάρισμα, απέκλεισε τη Δανία 0-2, 5-0 και προκρίθηκε στα ημιτελικά του Ευρ. Πρωταθλήματος, όπου πάλεψε στα ίσα την Τσεχοσλοβακία 0-2, 2-1.

Πάσχα του 1973, στην ΑΕΚ

- Μετά την Εθνική, το Μάρτιο 1973, ανέλαβε ως το τέλος της σεζόν την ΑΕΚ με στόχο να βγει στην Ευρώπη, αλλά ήταν αργά. Στην Ελλάδα ήρθε άλλη μια φορά, τον Απρίλιο του 1977, ως προπονητής του ΠΑΟΚ. Προετοίμασε την ομάδα το καλοκαίρι, αλλά με τα πρώτα άσχημα αποτελέσματα απολύθηκε τον Οκτώβριο. 

Κόουτς της Β. Ιρλανδίας στο Π.Κ. 1982

- Ενδιάμεσα (1973-77) δούλεψε στην Everton, την οποία οδήγησε στον τελικό του Λιγκ Καπ και στον ημιτελικό του FA Cup. Αλλά τη μεγάλη φήμη του ως κόουτς απέκτησε αργότερα, στα 13 χρόνια (ρεκόρ!): 1980-1993, που διετέλεσε προπονητής της Β. Ιρλανδίας. Αξιοποιώντας στο μέγιστο έμπειρους, όπως οι Pat Jennings, Chris και Jimmy Nicholl, Sammy McIlroy,  Martin O'Neill, και ανερχόμενους, όπως οι Gerry Armstrong, Norman Whiteside, οδήγησε την ομάδα της πατρίδας του σε δυο τελικές φάσεις ΠΚ: 1982 (ως την προημιτελική φάση!) και 1986. Είναι ο μοναδικός που μετείχε και στις τρεις συμμετοχές της Β. Ιρλανδίας σε ΠΚ ως παίκτης (1958) και ως προπονητής (1982, 1986).

- Επίσης, κατέκτησε δυο φορές το Πρωτάθλημα των Βρετανικών Νησιών: 1980, 1984, το οποίο είχε κατακτήσει και ως παίκτης το 1959! Το 1981 του απονεμήθηκε ο τίτλος και το μετάλλιο MBE για την προσφορά του στο βρετανικό ποδόσφαιρο. 

Θ. Μπελίτσος, 14.3.2022.

Με τον Pat Jennings στο τελευταίο 119ο διεθνές ματς του, στο ΠΚ 1986

Ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του Bingham, το Μάρτη του 2022