Το "μπαρουτάδικο"

Το Ελληνικό Πυριτιδοποιείο και Καλυκοποιείο ήταν ελληνική βιομηχανική μονάδα κατασκευής πυρομαχικών, στο χώρο που βρίσκεται το σημερινό άλσος της πόλης του Αιγάλεω. Η συνολική του έκταση ήταν 167 στρέμματα και περιστοιχιζόταν από μάντρα με συρματοπλέγματα και φυλάκια. Σήμερα, το περισσότερο από το εμβαδόν του (135 στρέμματα) έχει μετατραπεί σε άλσος, ενώ το υπόλοιπο σε χώρους άθλησης και εκπαίδευσης[1]. Ίδρυση και ιστορική διαδρομή Πρόγονος της Εταιρείας υπήρξε ένα ιδιωτικό εργοστάσιο πυρίτιδας ("μπαρουτάδικο") το οποίο δημιουργήθηκε στα 1874, σε περιοχή επί της Ιεράς Οδού, από τον αξιωματικό του πυροβολικού Κ. Μωραϊτίνη. Δυο χρόνια αργότερα, στην επιχείρηση εισήλθαν οι επιχειρηματίες Θεοφιλάς, Κορδέλλας και Ρικάκης και η τελευταία μετατράπηκε σε ομόρρυθμη εταιρεία.

Το 1882 στην εταιρεία εισήλθε ως μέτοχος ο τραπεζίτης Αθ. Μουτσόπουλος και δημιουργήθηκε πλέον η Ανώνυμος Εταιρεία Ελληνικόν Πυριτιδοποιείον. Σε αυτήν, σταδιακά προστέθηκαν νέες εγκαταστάσεις, όπως συνεργείο κατασκευής μολυβδοσωλήνων, δυναμιτοποιείο κ.α. Το 1908 η μικρή εταιρία όπλων και φυσιγγίων των Αδελφών Μαλτσινιώτη συγχωνεύθηκε με το Ελληνικό Πυριτιδοποιείο Χημικών & Βιομηχανικών Προϊόντων, όπως ονομάζονταν πια. Το 1924, η Ελληνική Κυβέρνηση δια της Εθνικής Τράπεζας επιχειρεί να επαναδραστηριοποιήσει την εταιρία με την συμμετοχή σ' αυτήν της Εθνικής Τράπεζας, της Τράπεζας Βιομηχανίας και του Μποδοσάκη. Η προσπάθεια όμως αυτή αποτυγχάνει. Η αναβίωση της "ΠΥΡ-ΚΑΛ" Τον Ιανουάριο του 1934, ο τότε Διοικητής της Εθνικής Δροσόπουλος κάλεσε τον Μποδοσάκη και του ζήτησε να αναλάβει την εταιρία. Μετά από σκληρή διαπραγμάτευση, η Εθνική συμφώνησε να του μεταβιβάσει την κυριότητα των μετοχών της στην ΠΥΡ-ΚΑΛ. Η Τράπεζα κράτησε τις μετοχές ως ενέχυρο και δέχθηκε να χρηματοδοτήσει την εταιρία, για να προβεί στις αναγκαίες επενδύσεις και τον εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού της. Από τη στιγμή που τα δύο μέρη κατέληξαν σε συμφωνία, ο Μποδοσάκης άρχισε την αναβίωση της "ΠΥΡ-ΚΑΛ". Η πρώτη περίοδος λειτουργίας της μέχρι την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρξε κερδοφόρα, δεδομένου ότι όλες οι ευρωπαϊκές χώρες είχαν αρχίσει τις πολεμικές προετοιμασίες, και η ζήτηση για πολεμικό υλικό ήταν ιδιαίτερα αυξημένη. Πολύ σημαντικές εξαγωγές πραγματοποιήθηκαν με αποδέκτη τη νόμιμη Κυβέρνηση της Ισπανίας, που είχε εμπλακεί σε εμφύλιο πόλεμο. Στην υπηρεσία του ελληνικού στρατού [Επεξεργασία]Στην Ελλάδα όμως, η στάση των Ενόπλων Δυνάμεων ήταν εχθρική προς τον Μποδοσάκη. Οι στρατιωτικοί αμφισβητούσαν την ποιότητα των προϊόντων της "ΠΥΡ-ΚΑΛ" και συχνά προμηθευόντουσαν πυρομαχικά από το εξωτερικό, παρά την αναγνωρισμένη διεθνώς ποιότητα των προϊόντων της εταιρίας. Ο Μποδοσάκης όμως, δεν άφησε τη βιομηχανία να υπολειτουργεί. Συνέχισε την παραγωγή με εντατικούς ρυθμούς, δημιουργώντας ψηλά αποθέματα που αποδείχθηκαν σωτήρια όταν ξέσπασε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, οπότε φάνηκε πόσο σωστή ήταν η πρωτοβουλία του.

Στην Κατοχή Στις αρχές του 1941, όταν πλέον η γερμανική εισβολή ήταν προ των θυρών, ο Μποδοσάκης ζητούσε επίμονα από την Κυβέρνηση να φυγαδεύσει τον εξοπλισμό της "ΠΥΡ-ΚΑΛ" στη Μέση Ανατολή, προκειμένου να μην πέσει στα χέρια των Γερμανών. Η έγκριση δόθηκε όταν πια ήταν πολύ αργά Οι κατακτητές, με την άφιξή τους στην Ελλάδα, επίταξαν το εργοστάσιο και το χρησιμοποίησαν για κάλυψη των αναγκών των στρατευμάτων τους. Παράλληλα, έσπευσαν να απογυμνώσουν τις υλικοτεχνικές του υποδομές και να μεταφέρουν σχεδόν τα πάντα στη Γερμανία. Μεταπολεμική περίοδος Μεταπολεμικά, η λειτουργία της "ΠΥΡ-ΚΑΛ" ξανάρχισε το 1951 με την είσοδο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Χάρη στις συνεχόμενες παραγγελίες του ΝΑΤΟ και την προτροπή του Παπάγου, ο Μποδοσάκης πραγματοποίησε μεγάλη επένδυση εκσυγχρονισμού της βιομηχανίας, που ολοκληρώθηκε το 1954. Ωστόσο, η μεταπολεμική περίοδος για την "ΠΥΡ-ΚΑΛ" δεν είχε την αναμενόμενη ευτυχή έκβαση. ΄Ισως, γιατί η χρήση πολεμικού υλικού μειώθηκε θεαματικά με το τέλος του πολέμου, αλλά και γιατί η Ελλάδα, όπως και άλλα κράτη, ήταν πλέον δέσμια του μεταπολεμικού κλίματος του Ψυχρού Πολέμου, οπότε και η πολεμική βιομηχανία της δεν είχε πλέον τη δυνατότητα ελεύθερων επιλογών όσον αφορά την αγορά και πώληση πολεμικού υλικού. Εξ άλλου, ο κρατικός παρεμβατισμός ήταν έντονος, γιατί το κράτος ανέκαθεν εκδήλωνε την πρόθεση να θέσει υπό τον απόλυτο έλεγχό του την πολεμική βιομηχανία της χώρας. Τελικά, μετά από μια δύσκολη μεταπολεμική πορεία, η "ΠΥΡ-ΚΑΛ" κρατικοποιήθηκε το 1981. Πηγές Ιστολόγιο στο f/b του Πολιτιστικού Συλλόγου Αιγάλεω "ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΠΥΡΙΤΙΔΟΠΟΙΕΙΟΥ" Νίκος Δημ. Νικολαΐδης, "To Αλφαβητάρι του Αιγάλεω, μια πόλη μια ιστορία", σελ. 66 (Έκδοση Ιστορικό Λαογραφικό Οικομουσείο Αιγάλεω-"Ι.Λ.Ο.Α."-Γιάννης Περράκης 2011, ISBN 978-960-93-271-2) Παραπομπή ↑ Ευγενία Μπουρνόβα, "Από τις Νέες Κυδωνίες στο Δήμο Αιγάλεω-Η συγκρότηση μιας πόλης στον 20ο Αιώνα", σελ. 162 (Έκδοση δήμος Αιγάλεω και "Πλέθρον", 2002, ISBN 960-348-128-9)