Δώδεκα χρόνια χωρίς το «ντουτόρ»

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Δώδεκα ολόκληρα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το θάνατο ενός από τους πιο εμβληματικούς μεσοεπιθετικούς ποδοσφαιριστές όλων των εποχών. Ο Βραζιλιάνος «Σώκρατες» Μπραζιλέιρο Ντε Ολιβέιρα, ηγέτης μίας από τις κορυφαίες Εθνικές Ομάδες της Βραζιλίας που εμφανίστηκαν ποτέ σε Τελικούς Παγκοσμίων Κυπέλλων (1982, 1986) έφυγε από τη ζωή τα ξημερώματα της 4^ης Δεκεμβρίου του 2011, σε ηλικία μόλις 57 ετών. Εκείνος που δεν έσκυψε ποτέ το κεφάλι, έχασε δυστυχώς τη μάχη από επιπλοκές λοίμωξης του αναπνευστικού του, στο νοσοκομείο Άλμπερτ Άινσταϊν του Σάο Πάολο.

Μαχητής της ζωής και παράδειγμα αντίστασης.

Γεννημένος στις 19 Φεβρουαρίου του 1954 στο Μπέλεμ, ο Σώκρατες βίωσε από μικρός τη σκληρή εμπειρία του στυγνού στρατιωτικού καθεστώτος που κυβερνούσε τη χώρα του για τουλάχιστον 20 έτη. Όπως περιγράφει ο ίδιος, ήταν μόλις 10 χρονών όταν αντίκρισε τον πατέρα του να καταστρέφει βιβλία της οικογένειας μόλις έγινε γνωστό το νέο για την ανάληψη της εξουσίας από το στρατό, την 1^η Απριλίου του 1964. 

Του φάνηκε αδιανόητο, αφού η βιβλιοθήκη ήταν πάντοτε το αγαπημένο σημείο του σπιτιού για τους γονείς του. Η εμπειρία του εκείνη τον σημάδεψε και κατανοώντας την αργότερα, πήρε σαφή θέση ως πολιτικός ακτιβιστής (ήταν μέλος του Εργατικού Κόμματος)  κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής ποδοσφαιρικής του σταδιοδρομίας. Δεν δίστασε πολλές φορές να ηγηθεί δυναμικών πρωτοβουλιών εναντίον της χούντας και να απαιτήσει συνταγματικές τροποποιήσεις. 

Στις 16 Απριλίου του 1984 κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στην Πλατεία του Καθεδρικού Ναού απεύθυνε έκκληση για άμεσες ελεύθερες εκλογές μπροστά σε ένα ακροατήριο δύο εκατομμυρίων ανθρώπων. Θαύμαζε το Φιντέλ Κάστρο, τον «Τσε» Γκεβάρα και το Τζον Λένον. Εκτιμούσε επίσης, ως καλό Πρόεδρο της Βραζιλίας το Λούλα, «βαθμολογώντας» τον με 7/10.

Χαρισματικός μέσα στο γήπεδο, σύμβολο έξω από αυτό.

Γιατρός, οικογενειάρχης (με τη σύζυγό του απέκτησαν 6 παιδιά), συγγραφέας, διανοούμενος (είχε μεταπτυχιακό τίτλο στη Φιλοσοφία), αρθρογράφος, συνδικαλιστής και δεινός καπνιστής αλλά και πότης, ο Σώκρατες επέλεξε να αγωνίζεται φορώντας μία κορδέλα στο κεφάλι, σύμβολο εναντίον κάθε είδους καταπίεσης. Με τεράστιο και γυμνασμένο κορμί, επιβλητικό ύψος (1,92 μ.) και αρχοντικό στυλ, ενέπνεε τον απόλυτο σεβασμό σε συμπαίκτες και αντιπάλους. Η άψογη τεχνική του κατάρτιση (σπάνια σε αθλητές τόσο ψηλούς) του επέτρεπε να «βλέπει» τον αγωνιστικό χώρο σαν τραπέζι μπιλιάρδου, στο οποίο οι εξαιρετικές τους πάσες έβρισκαν πάντοτε το στόχο τους! 

Ωστόσο ο «ντουτόρ» (όπως τον αποκαλούσαν οι συμπατριώτες του) δεν αρκέστηκε στα αθλητικά του επιτεύγματα. Ιδρύοντας την κίνηση «Δημοκρατία των Κορίνθιανς» πέτυχε να ευαισθητοποιήσει και να εμπνεύσει τους συναθλητές του εναντίον της δικτατορίας, κερδίζοντας έτσι την αναγνώριση ολόκληρης της κοινωνίας. Όσον αφορά στο ποδόσφαιρο, το οποίο λάτρεψε, πάντα το έβλεπε σαν ευκαιρία απόλαυσης όπως τότε (2004) που σε μεγάλη ηλικία και για διάρκεια ενός μήνα, ανέλαβε παίκτης – προπονητής της ερασιτεχνικής βρετανικής ομάδας Γκάρφορθ Τάουν.

Στάδιο Wembley (12-5-1981): Φιλικός αγώνας Αγγλίας - Βραζιλίας (0-1)
Οι δύο αρχηγοί Ρ. Κλέμενς και Σώκρατες επικεφαλής των ομάδων τους
εισέρχονται στον αγωνιστικό χώρο.

Με τη μεγάλη Βραζιλία.

Έπαιξε συνολικά επτά χρόνια στην Εθνική Ομάδα (1979-1986) λαμβάνοντας μέρος σε 60 παιχνίδια και πέτυχε 22 γκολ. Και στα δύο ωστόσο Μουντιάλ που συμμετείχε ο Σώκρατες, η Βραζιλία δεν αξιώθηκε τον παγκόσμιο τίτλο. Το 1982 (στην Ισπανία) έπεσε πάνω στην Ιταλία του Πάολο Ρόσι και έμεινε έξω έπειτα από ένα επικό ματς, όπου ο Σώκρατες σκόραρε, αλλά τα δύο γκολ της ομάδας του δεν έφταναν για την πρόκριση (3-2 νίκησε η «Σκουάντρα Ατζούρα»).

Τέσσερα χρόνια αργότερα (1986) στο Μεξικό ήταν η Γαλλία του Μισέλ Πλατινί  που έκοψε το δρόμο των «μάγων» για τη διάκριση, στη διαδικασία των πέναλτι (ο Σώκρατες αστόχησε στην εκτέλεση του δικού του).

Ότι όμως δεν πέτυχε ο ίδιος, το κατάφερε ο μικρότερος αδελφός του Ράι, που αναδείχτηκε παγκόσμιος πρωταθλητής με την Εθνική Βραζιλίας στο Μουντιάλ των Η.Π.Α. (1994).

Έπαιξε ακόμη στις διοργανώσεις του Κόπα Αμέρικα του 1979 και του 1983, ενώ την ίδια χρονιά (1983) ανακηρύχτηκε κορυφαίος ποδοσφαιριστής στη Νότια Αμερική. Το 2004 ο μεγάλος Πελέ τον περιέλαβε στην περίφημη λίστα του με τους 100 μεγαλύτερους εν ζωή παίκτες.

Σε συλλογικό επίπεδο (από το 1973 έως το 1989) ο Σώκρατες ξεπέρασε τα 300 επίσημα παιχνίδια φορώντας τη φανέλα των Μποταφόγκο, Κορίνθιανς, της Ιταλικής Φιορεντίνα, της Φλαμένγκο και της Σάντος, σημειώνοντας παράλληλα 172 τέρματα.