Έλληνες συμπαίκτες και αντίπαλοι του Πελέ

Ο Θανάσης Ρέλλης (νο 5) συμπαίκτης με τον Πελέ (νο 10)

Με αφορμή το θάνατο του βασιλιά του ποδοσφαίρου Έντ(ι)σον Αράντες ντο Νασιμέντο, του περίφημου Πελέ, αναφέρθηκα ήδη σε προηγούμενο άρθρο (Ο Πελέ στη Λεωφόρο το 1961) στη μοναδική φορά που ο Βραζιλιάνος μάγος της μπάλας αγωνίστηκε στην Ελλάδα, όταν με την ομάδα του, τη Σάντος, αντιμετώπισε το τρίο του ΠΟΚ στο κατάμεστο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας το 1961. Γράφτηκε πως έδωσε κι ένα ματς με την Μικτή Επιλέκτων Βορείου Ελλάδος, μάλιστα ο Πανσερραϊκός τίμησε τον Σερραίο Θεόδωρο Φραγκόπουλο που αγωνίστηκε σε εκείνο το ματς, αλλά δεν εντόπισα πότε έγινε αυτός ο αγώνας. Πάντως δεν έγινε το 1961.

Όμως, υπήρξαν κι άλλοι Έλληνες που αντιμετώπισαν τον Πελέ, όπως ο αμυντικός του Ολυμπιακού Δημήτρης Πλέσσας το 1968, μέσος του ΠΑΟΚ Κούλης Αποστολίδης το 1970, ο αδικοχαμένος παλιός άσσος της Παναχαϊκής Θέμης Ρήγας σε δύο επίσημα ματς το 1976 και ο γυρολόγος πρώην ΑΕΚτζής Νίκος Σεβαστόπουλος σε αγώνες επίδειξης. Επίσης, δεν είναι πολύ γνωστό πως δυο Έλληνες υπήρξαν συμπαίκτες με τον Πελέ στον N.Y. Cosmos: το 1975 ο αείμνηστος μπακ του Φωστήρα και του Πανιωνίου Θανάσης Ρέλλης και το 1977 ο ελάχιστα γνωστός Αθηναίος χαφ Γρηγόρης Κουρτέσης. Συμπαίκτης με τον Πελέ για μια βραδιά βρέθηκε κι ο Γιώργος Δεληκάρης σε μια Μικτή Επιλέκτων το 1975. Μοναδική υπήρξε η περίπτωση της ΑΕΚ που αντιμετώπισε ξανά τη Σάντος το 1966, με τους Τζανετή, Σκευοφύλακα και Σεραφείδη να βρίσκουν τον Πελέ ως αντίπαλο για δεύτερη φορά.

Μια αναδρομή στα συναπαντήματα του Πελέ με τους παραπάνω Έλληνες ποδοσφαιριστές περιλαμβάνει αυτό το άρθρο, ως ελάχιστο φόρο τιμής στους άσσους που μας γοήτευσαν στα χρόνια της νιότης. Σε επόμενο άρθρο θα αναφερθούμε σε σπάνιες περιπτώσεις ομογενών που αντιμετώπισαν τον Πελέ.

 

1966: ο Πελέ υποκλίνεται στον Θ. Μανιατέα και στην ΑΕΚ

Θεόδωρος Μανιατέας (ΑΕΚ)

  Τον Αύγουστο του 1966 η ΑΕΚ μετείχε σε τουρνουά στη Ν. Υόρκη, που διεξήχθη στο Downing Stadium του Randall's Island. Αντιμετώπισε τη Σάντος, από την οποία ηττήθηκε 1-0 κι έφερε ισοπαλία 2-2 με την Μπενφίκα του Εουσέμπιο (με δυο γκολ του Μ. Παπαϊωάννου), η οποία είχε ηττηθή 4-0 από τη Σάντος, με αποτέλεσμα η ΑΕΚ να τερματίσει δεύτερη στο τουρνουά. Στα ματς αυτά αναδείχθηκε σε κορυφαία  μορφή ο νεαρός τότε τερματοφύλακας της ΑΕΚ Θοδωρής Μανιατέας (1945-2014). Με τις αποκρούσεις του κράτησε χαμηλά το σκορ με τη Σάντος, αναγκάζοντας τον Πελέ στο τέλος του ματς να σπεύσει να τον συγχαρεί με μια υπόκλιση, αποδεχόμενος έμπρακτα πως ο Μανιατέας άξιζε το βραβείο του Man of the Μatch (MVP) που είχαν αθλοθετήσει οι αθλητικοί συντάκτες της περιοχής, με έπαθλο ένα χρυσό ρολόι-χρονόμετρο. Ο Μανιατέας δέχθηκε πρόταση μεταγραφής από τη Σάντος, την οποία η ΑΕΚ απέρριψε. Προερχόμενος από τον Πανθησειακό, διεθνής με τη Νέων και την Ενόπλων,  έπαιξε στην ΑΕΚ από το 1963 ως το 1969. Σταμάτησε μόλις 25 ετών καθώς είχε προβλήματα με τη διοίκηση και τον προπονητή, αλλά και με τους χουντικούς καθώς ο θείος του, με το ίδιο ονοματεπώνυμο, είχε εκτελεστεί στην Καισαριανή το 1944. Εργάστηκε ως προπονητής, κυρίως σε επαρχιακές ομάδες: Άρης Σκάλας, Αστέρας Αμαλιάδας, Ανταγόρας Κω, Αναγέννηση Καρδίτσας  κ.ά. 

  Το ματς του 1966 έχει μια μοναδικότητα, διότι η ΑΕΚ έγινε η πρώτη και η μόνη ελληνική ομάδα που αντιμετώπισε τον Πελέ δυο φορές, αφού είχε παίξει με τη Σάντος και το 1961. Μάλιστα τρία στελέχη της ήταν παρόντα και στα δύο παιχνίδια. Ήταν ο προπονητής Τρύφων Τζανετής (1918-1998) που κοουτσάρισε την ομάδα και στα δύο ματς, ο αμυντικός Στέλιος Σκευοφύλακας, ο μοναδικός Έλληνας παίκτης που αντιμετώπισε τον Πελέ δυο φορές και ο τερματοφύλακας Στέλιος Σεραφείδης, ο οποίος στο ματς του 1961 έπαιξε στο β΄ ημίχρονο ενώ στο ματς του 1966 ήταν στον πάγκο. Η σύνθεση της ΑΕΚ στο ματς με τη Σάντος στη Ν. Υόρκη ήταν η εξής:

  24.8.1966, Downing Stadium, Randall's Island: Σάντος-ΑΕΚ 1-0 (1-0).

  Σκόρερ: Toninho Guerreiro 30'. Θεατές: 12.000.

  ΑΕΚ (Τζανετής): Μανιατέας, Φραγκουδάκης, Βασιλείου, Σοφιανίδης, Μπαλόπουλος, Σκευοφύλαξ, Καραφέσκος, Μαστρακούλης, Σταματιάδης, Μ. Παπαϊωάννου, Σταθόπουλος. Στο β΄ ημίχρονο έπαιξαν οι Κιρμιζάς, Φιλώτης, ενώ στον πάγκο υπήρχαν οι Σεραφείδης (τ), Πετράκης (τ), Κεφαλίδης, Πλατωνίδης.

 

1968: ο Μίμης Πλέσσας εναντίον του Πελέ, στο Κάνσας

Γιούτσος και Πλέσσας (δεξιά)

Το καλοκαίρι του 1968, κατά την περιοδεία της στη Βόρεια Αμερική, η Σάντος του Πελέ αντιμετώπισε μεταξύ άλλων τους Kansas City Spurs, όπου έπαιζε ο διεθνής αμυντικός του Ολυμπιακού Μίμης Πλέσσας. Ο Πλέσσας, γεννημένος στο Ξυλόκαστρο το 1945, αγωνιζόταν στον Ολυμπιακό από 16 ετών, με τον οποίο κατέκτησε πρωταθλήματα, κύπελλα και το Βαλκανικό κύπελλο 1963. Επίσης, ήταν διεθνής με την εθνικές ομάδες νέων και ανδρών. Το 1967 αναζήτησε την τύχη του στις ΗΠΑ, στους Chicago Spurs που έπαιζαν στη νεοσύστατη επαγγελματική λίγκα NPSL. Το 1968 η NPSL έγινε NASL και οι Spurs μετακόμισαν στο Κάνσας. Έτσι ο Πλέσσας βρέθηκε στους Kansas City Spurs, με τους οποίους είχε μια γεμάτη χρονιά, και βοήθησε την ομάδα να φτάσει ως τον τελικό της δυτικής περιφέρειας (ημιτελικό του πρωταθλήματος). Στη συνέχεια επέστρεψε στον Ολυμπιακό.

Kansas City Spurs 1968. O Πλέσσας όρθιος πίσω δεξιά. Δίπλα του ο αγνώστων λοιπών στοιχείων Ν. Αngelidas.

Το 1971 που θέλησε να φύγει ξανά τις ΗΠΑ, εμποδίστηκε από την χούντα. Έπαιξε για λίγο στον Παναιγιάλειο και στην Παναχαϊκή και το 1972 έφυγε οριστικά για τις ΗΠΑ, όπου κατοικεί μόνιμα. Άνοιξε ρεστοράν στο Σικάγο, με τη βοήθεια παραγόντων της τοπικής ομάδας Ηρακλής, όπου αγωνίστηκε για τρεις σεζόν κι αργότερα στη Φιλαδέλφεια.

Πλέσσας (νο 4) vs Amauri (νο 7) της Σάντος

4.7.1968, Kansas City Spurs –Santos 1-4 (0-2). 20.000 θεατές

Τα γκολ: Seissler 74΄ - Amauri 24΄, Pele 25΄, Elizeu 72΄, Douglas 89΄.

Στο ματς με τη Σάντος αγωνίστηκε βασικός για 90΄, ως αριστερό μπακ κι αντιμετώπισε με αρκετή επιτυχία τους βιρτουόζους Βραζιλιάνους. Το 1968 ανήκε στο Κάνσας άλλος ένας Έλληνας, ο Nick Angelidas, για τον οποίο δεν βρήκα άλλα στοιχεία, ο οποίος δεν αγωνίστηκε τον αγώνα με την Σάντος.

Spurs-Santos 1-4: συνθέσεις, γκολ κλπ

1970: Κούλης Αποστολίδης vs Πελέ

Ο παλαίμαχος διεθνής άσσος του ΠΑΟΚ και της Εθνικής ομάδας Κούλης Αποστολίδης (γεν. 1946) στα πρώτα χρόνια της καριέρας του αγωνίστηκε στις ΗΠΑ. Το 1964 μετέβη για σπουδές στο Σαν Φρανσίσκο και παράλληλα έπαιζε μπάλα. Το 1966 κατέκτησε το κολεγιακό πρωτάθλημα NCAA με τους USF Dons, την ομάδα του University of San Francisco. Tο 1967 αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ με 19 γκολ κι επιλέχτηκε στην NCAA All American soccer team, την καλύτερη κολεγιακή ενδεκάδα της σεζόν. Οι διακρίσεις αυτές του άνοιξαν το δρόμο για το επαγγελματικό πρωτάθλημα NASL, στο οποίο αγωνίστηκε τέσσερις σεζόν, από το 1968 ως το 1971, με τους Vancouver Royals (1968, με προπονητή τον Πούσκας) και Dallas Tornado (1969, 1970, 1971). Στο ενδιάμεσο των σεζόν έπαιζε στο ημιεπαγγελματικό πρωτάθλημα SFSFL με τον Ελληνοαμερικανικό του Σαν Φρανσίσκο (S.F. Greek-American A.C.), με τον οποίο επίσης κατέκτησε τον τοπικό τίτλο.

Η καριέρα του Kirk (Κυριάκου) Apostolidis

 

Με τους Dallas Tornado είχε μεγάλες διακρίσεις. Το 1970 αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος με 16 γκολ και το 1971 κατέκτησε το πρωτάθλημα NASL με 11 δικά του γκολ. Τo 1969 και 1970 επιλέχτηκε στην ομάδα “NASL All Stars”, η οποία έδινε φιλικά ματς με δημοφιλείς ομάδες για να προωθήσει το άθλημα. Ένα από αυτά ήταν εναντίον της Σάντος του Πελέ που διεξήχθη στο Soldier Field του Σικάγο, στις 15 Σεπτεμβρίου 1970. Στον αγώνα αυτό ο Κούλης Αποστολίδης ήταν αρχηγός της ομάδας καθώς είχε κατακτήσει το χρυσό παπούτσι του πρώτου σκόρερ της σεζόν, πέτυχε ένα γκολ και στο τέλος του αγώνα φωτογραφήθηκε με τον Πελέ.

1970: Αποστολίδης με Πελέ στο φιλικό NASL-Santos

15.9.1970, Σικάγο: NASL All Stars - Santos 3-4 (ημ. 1-2)

Σκόρερ: Art Welch 18΄, Manny Seissler 50΄, Κούλης Αποστολίδης 78΄ - Negrados 9΄, Carlos Alberto 12΄, Oliveira 63΄, Douglas 90΄.

NASL All Stars (Sal DeRosa): Phillips, Hall, Mitchell, Popovic, Evans, Cocking, Welch, Archibald, Marotte, Herrera, Αποστολίδης (αναπληρωματικοί: Vrankovic, Seissler, McBride, Ofori, Rouse).

Santos (Antoninho): Edevar, Delgado, Rildo, Carlos Alberto, Leo, Dias, Maria, Lima, Negrados, Pele, Abel (αναπληρωματικοί: Douglas, Vildo, Picole, Oliveira).

Η σύνθεση των NASL All Stars στο ματς με τη Santos

Οι All Stars ήταν πολύ ανταγωνιστικοί. Οι Βραζιλιάνοι προηγήθηκαν ενωρίς 2-0 με γκολ των Νεγράδο στο 9΄ και Κάρλος Αλμπέρτο στο 12΄. Οι Stars μείωσαν πολύ γρήγορα και ισοφάρισαν στις αρχές του β΄ ημιχρόνου. Η Σάντος πήρε πάλι κεφάλι στο σκορ στο 63΄ με τον Ολιβέιρα αλλά στο 80΄ ο Αποστολίδης ισοφάρισε ξανά σε 3-3. Κι ενώ το ματς όδευε προς την ισοπαλία, οι Βραζιλιάνοι πέτυχαν το 4-3 στο 90΄, στο 89΄37΄΄ όπως αναφέρεται σε βίντεο με στιγμιότυπα από το ματς. Το γκολ αμφισβήτησαν οι Αμερικανοί που θεώρησαν ότι προηγουμένως η μπάλα είχε βγει άουτ.

Στιγμιότυπα και λεπτομέρειες από το ματς υπάρχουν στο YouTube:

 

1975: ο Γ. Δεληκάρης με τον Πελέ στην Μικτή Κόσμου

  Στις 26 Μαρτίου 1975 η Άντερλεχτ διοργάνωσε ένα διεθνές ματς προς τιμήν του Paul Van Himst, του σπουδαιότερου Βέλγου ποδοσφαιριστή εκείνης της εποχής, που αποχωρούσε από την ομάδα μετά από 16 χρόνια (1959-1975) έχοντας κατακτήσει 8 πρωταθλήματα, 4 κύπελλα (457 ματς, 233 γκολ) ενώ είχε πολλές άλλες εγχώριες και διεθνείς διακρίσεις (81 φορές διεθνής κλπ). Για το Ιωβηλαίο του “Popol” συγκροτήθηκε μια Selection Mondiale, μια μικτή με τα μεγαλύτερα ονόματα του διεθνούς ποδοσφαίρου, η οποία πολύ σωστά αποκλήθηκε Μικτή Κόσμου. Είχε κόουτς τον Rinus Michels, αρχηγό τον Γιόχαν Κρόιφ και παίκτες που είχαν ξεχωρίσει στα ΠΚ 1970 και 1974, όπως: Πελέ, Εουσέμπιο, Ζαϊρζίνιο, Αμάνθιο, Ριβέρα, Αλταφίνι, Τομασέφσκι κ.ά. Απουσίαζαν Άγγλοι, Γάλλοι και Γερμανοί, διότι είχαν υποχρεώσεις με τους συλλόγους ή με τις εθνικές ομάδες των χωρών τους.

 Στην Μικτή κλήθηκαν να πάρουν μέρος ο Γιώργος Δεληκάρης κι ο Μίλτον Βιέρα του Ολυμπιακού. Τους παίκτες των Πειραιωτών γνώριζε πολύ καλά η Άντερλεχτ, καθώς στην αρχή της σεζόν 1974-75 είχε ιδρώσει να αποκλείσει τον Θρύλο στον β΄ γύρο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Αν και είχε επιβληθεί 5-1 στο Parc Astrid, βρέθηκε να χάνει 3-0 στη ρεβάνς που έγινε στην Πάτρα. Διασώθηκε χάρις στα φαλτσοσφυρίγματα του Ούγγρου διαιτητή Karoly Palotai, που αρνήθηκε δύο πέναλτι, ακύρωσε τρία γκολ του Ολυμπιακού και γενικά έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να βοηθήσει τους Βέλγους. Ο προπονητής των Royal Mauves Ούρμπεν Μπραμς, που μια δεκαετία αργότερα θα διαπρέψει ως κόουτς του Πανιωνίου, είχε εντυπωσιαστεί από την απόδοση των ερυθρόλευκων σε εκείνο το ματς και κάλεσε για το Ιωβηλαίο του Βαν Χιμστ δυο παίκτες. Άλλωστε ο Βιέρα ήταν διεθνώς γνωστός από τη συμμετοχή του στο ΠΚ 1966 με την Ουρουγουάη.

Με την Μικτή έπαιξαν 18 ποδοσφαιριστές: Τομασέφσκι (Πολωνία) (46΄ Κριστιάν Πιο, Βέλγιο), Ραϊσμπέργκεν (Ολλανδία), Καταλίνσκι (Γιουγκοσλαβία), Ερέδια (Αργεντινή), Μίλτον Βιέρα (Ουρουγουάη) (46΄ Δεληκάρης), Φαν Χάνεχεμ (Ολλανδία), Εουσέμπιο (Πορτογαλία) (46΄ Ριβέρα, Ιταλία), Αμάνθιο (Ισπανία) (46΄ Μπάμπινγκτον, Αργεντινή), Αλταφίνι (Βραζιλία) (46΄ Σοτίλ, Περού), Πελέ (Βραζιλία) (46΄ Ζαϊρζίνιο, Βραζιλία), Κρόιφ (Ολλανδία) (46΄ Πάουλο Σέζαρ, Βραζιλία).

Η Άντερλεχτ ξεκίνησε με τους: Ruiter, Van Binst, Broos, Vandendaele, Thissen, Van der Elst, Coeck, Andersen, Van Himst, Ladinszky, Rensenbrink. Έπαιξαν επίσης: Verheyen, Nicolaes, Haan, Dockx, De Nul κ.ά.

Διαιτητής στο ξεκίνημα ήταν ο Βέλγος Vital Loraux, ένα μεγάλο όνομα της ευρωπαϊκής διαιτησίας, γνωστός και στην Ελλάδα, από το 1973 που σφύριξε στον τελικό κυπέλλου ΟΣΦΠ-ΠΑΟΚ 1-0. Στο β΄ ημίχρονο το ματς διεύθυνε ο επίσης διεθνής Βέλγος Alfred Delcourt.

Αφίσα με την αρχική ενδεκάδα της Μικτής και τα ονόματα των αναπληρωματικών, όπου αναφέρεται ο Delikaris. Το σκορ 8-2 είναι λάθος

Ο  αγώνας διεξήχθη σε έναν παντελώς ακατάλληλο αγωνιστικό χώρο καθώς έβρεχε επί μία εβδομάδα. Το Parc Astrid έμοιαζε με χωράφι με πατάτες, έγραψε μια βέλγικη εφημερίδα. Παρά το ανεμόβροχο 35.000 θεατές είχαν προσέλθει να τιμήσουν τον ηγέτη της βιολετί ομάδας. Ανάμεσά τους και 150-200 Έλληνες, οι οποίοι άρχισαν να φωνάζουν «Ολυμπιακός», όταν ανακοινώθηκε από τα μεγάφωνα του όνομα του Γιώργου Δεληκάρη. Στους επισήμους έδωσαν το παρόν κορυφαίες προσωπικότητες: ο Βραζιλιάνος πρόεδρος της ΦΙΦΑ João Havelange, Βέλγοι αθλητικοί και πολιτικοί παράγοντες, διάσημοι αθλητές: ο ποδηλάτης Eddy Merckx, ο ολυμπιονίκης δρομέας Gaston Roelants κ.ά. Σκέψη για αναβολή δεν υπήρξε καθώς όλοι είχαν υποχρεώσεις. Όμως, η κατάσταση του γηπέδου που ήταν ένας βάλτος, ανάγκασε τους διεθνείς σταρ να παίξουν με αυτοσυγκράτηση για να αποφύγουν τυχόν τραυματισμούς, σε αντίθεση με τους παίκτες της Άντερλεχτ που μπήκαν φουριόζοι, σα να έδιναν επίσημο ευρωπαϊκό ματς. Με επικεφαλής το τιμώμενο πρόσωπο της βραδιάς, συνέτριψαν με 8-3 (4-2 ημίχρονο) τους πιο επιφυλακτικούς επίλεκτους. 

εφ. Μακεδονία, 28.3.1975

 Το σκορ άνοιξε ο Van Himst με πέναλτι μόλις στο 2΄. Ακολούθησαν δυο απανωτά γκολ του Ούγγρου στράικερ των μωβ Attila Ladinszky, στο 22΄ και 24΄, ανεβάζοντας πολύ ενωρίς τον δείκτη του σκορ στο 3-0. Προηγουμένως ο Πελέ είχε αστοχήσει σε πέναλτι που κέρδισε ο Κρόιφ στο 10΄. Ενόψει της συντριβής οι επίλεκτοι ανασυντάχθηκαν. Κέρδισαν κι άλλο πέναλτι, στο οποίο αστόχησε ο Εουσέμπιο. Με τροφοδότη τον Βιέρα και εκτελεστή τον Jose Altafini της Μίλαν, που σκόραρε στο 31΄και 38΄, μείωσαν σε 3-2 αλλά το ημίχρονο έληξε 4-2 με γκολ του Van der Elst στο 42΄. Στο α΄ ημίχρονο στη μεσαία γραμμή δέσποσε η μορφή του Βιέρα, ο οποίος είχε άψογη συνεργασία με τον Πελέ και εντυπωσίασε με τις περίτεχνες ενέργειές του. Ο ανταποκριτής της εφ. «Αθλητική Ηχώ», Λάμπης Τσιριγωτάκης, τον αναφέρει ως πρώτο παίκτη του γηπέδου και τον χαρακτήρισε κολοσσό. 

Η αφίσα του Ιωβηλαίου του Van Himst. Δεξιά αρχηγός του Βελγίου

Στο β΄ ημίχρονο τη θέση του Βιέρα πήρε ο Δεληκάρης, ενώ έγιναν κι άλλες αλλαγές. Βγήκαν οι Πελέ, Κρόιφ, Εουσέμπιο, Αμάνθιο και μπήκαν Ριβέρα, Ζαϊρζίνιο, Π. Σέζαρ κ.ά. Οπότε ο ερυθρόλευκος μέσος δεν είχε την ευκαιρία να συνυπάρξει στον αγωνιστικό χώρο με τον Πελέ και τα άλλα ιερά τέρατα του παγκοσμίου φουτμπόλ. Η απόδοσή του ήταν πολύ καλή, παρά το ό,τι δεν τροφοδοτήθηκε αρκετά. Πέτυχε γκολ στο 62΄ που ακυρώθηκε ως οφσάιντ, ενώ στο 83΄ επιχείρησε μια εκπληκτική τραβέρσα από δεξιά, την οποία  απέκρουσε στο ‘Γ’ ο Βέλγος πορτιέρο. Γενικά μετά την έξοδο των μεγάλων αστέρων, η απόδοση της μικτής έπεσε. Στο μεταξύ οι Βέλγοι χόρευαν πάνω στη λάσπη και πετύχαιναν αλλεπάλληλα γκολ με τους Andersen 50΄, Verheyen 53΄, Nicolaes 72΄ και 78΄, ανεβάζοντας το σκορ στο 8-2. Το μόνο που κατάφεραν οι επίλεκτοι ήταν να μειώσουν σε 8-3 στο 80΄με τον Paulo Cesar. Καθώς το γήπεδο είχε μετατραπεί σε τέλμα, ο αγώνας διακόπηκε στο 86΄, διότι ήταν αδύνατο να παιχτεί ποδόσφαιρο, ενώ κινδύνευε και η σωματική ακεραιότητα των παικτών.

Ο 24χρονος τότε Γιώργος Δεληκάρης δεν κατάφερε να αγωνιστεί παρέα με τον Πελέ, αλλά υπήρξε ο πρώτος Έλληνας παίκτης που βρέθηκε στην ίδια ομάδα με τον σπουδαίο Βραζιλιάνο, κάτι που ήταν μια σπουδαία πρωτιά.

 

Ο Θανάσης Ρέλλης συμπαίκτης του Πελέ στον N.Y. Cosmos

 

Ο πρόωρα χαμένος Θανάσης Ρέλλης (1947-2006) είχε μια αξιόλογη καριέρα στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Ξεχώρισε ως δυναμικός αμυντικός με τον Φωστήρα, την περίοδο που ο «Φονέας» αγωνιζόταν στην Α΄ Εθνική, ενώ το 1967 είχε δυο παρουσίες με την Εθνική Ελπίδων στα ματς πρόκρισης για τους Ολυμπιακούς Αγώνες 1968. Όταν το 1974 η ομάδα του Ταύρου υποβιβάστηκε, πήρε μεταγραφή στον Πανιώνιο. Συνέχισε και ολοκλήρωσε την καριέρα του στην Κρήτη, όπου έπαιξε από το 1976 ως το 1979 σε ΟΦΗ και Ηρόδοτο.

1974-75: ο Ρέλλης (όρθιος αριστερά) στον Πανιώνιο

 

Την περίοδο εκείνη του ψευτοεπαγγελματισμού πολλοί παίκτες, αναζητώντας κάποιο έξτρα εισόδημα, έπαιζαν τους θερινούς μήνες σε ομάδες ομογενών σε Αυστραλία, Καναδά, ΗΠΑ, Νότια Αφρική ή μετείχαν σε περιοδείες για λίγα παιχνίδια, συχνά χωρίς την άδεια των συλλόγων που ανήκαν. Σε μια τέτοια αναζήτηση, το Σεπτέμβριο του 1975 ο Ρέλλης βρέθηκε να αγωνίζεται συμπαίκτης με τον περίφημο Πελέ στον N.Y. Cosmos.

Το 1975 ήταν η πρώτη χρονιά του Βραζιλιάνου άσσου στην ομάδα της Ν. Υόρκης. Μετά το τέλος των αγωνιστικών υποχρεώσεων, ο Cosmos ξεκίνησε μια περιοδεία με κράχτη τον διάσημο Πελέ, δίνοντας φιλικά ματς εντός και εκτός ΗΠΑ, ώστε να ενισχύσει το ταμείο του. Σε αυτές τις τουρνέ αγωνιζόταν η Exhibition team του συλλόγου, μια μικτή ομάδα στην οποία εκτός από τους παίκτες του ρόστερ μετείχαν και κάποιοι guest, με συμβόλαιο μερικών εβδομάδων. Στην περιοδεία του 1975, υπό την καθοδήγηση του Αγγλοαμερικανού παίκτη-προπονητή Gordon Bradley, στο πολυεθνικό ρόστερ της ομάδας μετείχαν:

N.Y. Cosmos Exhibition team (Gordon Bradley): Kurt Kuykendall (τ), Bob Rigby (τ), Brian Rowan (Σκοτία), Tony Picciano (Αργεντινή), Juan Masnik (Ουρουγουάη), Tony Donlic (Κροατία/ΓΣΛ), Θανάσης (Tommy) Ρέλλης (Ελλάδα), Julio Correa (Ουρουγουάη), Ramon Mifflin (Περού), Manoel Maria (Βραζιλία), Tommy Ord (Αγγλία), Americo Paredes (Ουρουγουάη), Pele (Βραζιλία), Mirko Liveric (Κροατία/ΓΣΛ), Mordechai Shpigler (ΕΣΣΔ/Ισραήλ), Werner Roth (ΓΣΛ), Nelsi Morais (Βραζιλία), Julio Correa (Ουρουγουάη), Mike Fazlic (Βοσνία/ΓΣΛ), John Coyne (Αγγλία).

N.Y. Cosmos Exhibition team 1975: Kuykendall, Rowan, Picciano, Masnik, Donlic, Rigby, Rellis (νο 5) - Correa, Mifflin, Maria, Ord, Paredes, Pele, Liveric, Shpigler

 

Ο Ρέλλης αγωνίστηκε στην περιοδεία της ομάδας στην Ευρώπη και στην Καραϊβική από 31 Αυγούστου ως τέλος Σεπτέμβρη 1975. Στην Ευρώπη έπαιξε σε πέντε φιλικά, σε Σουηδία, Νορβηγία, Ιταλία:

31.8.1975, Μάλμε (21.786 θεατές): Malmö FF – Cosmos 5-1 (2-0). Conny Andersson (2), Tore Cervin, Tommy Andersson, Tommy Larsson – Pele 62΄.

2.9.1975, Γκέτεμποργκ (20.448): Swedish All Stars-Cosmos 1-3 (0-0). Rene Olavsson – Pele (2), Ord.

4.9.1975, Στοκχόλμη (55.000): Stockholms Alliansen- Cosmos 3-2. Jan Sjorstrom (3) – Pele (2).

11.9.1975, Όσλο (16.677): Vålerengens IF – Cosmos 2-4 (1-2). Odd Iverson 3΄, Finn Seemann 90΄(πέν) – Pele 25΄, 38΄, Shpigler 63΄, Ord 73΄.

13.9.1975, Ρώμη (49.700): Roma-Cosmos 3-1 (1-0). Carlo Petrini 22΄, [;]51΄, [;]55΄ – Coyne 49΄.

Ο Tommy Rellis (νο 5) στη σύνθεση του Cosmos στο Γκέτεμποργκ

 

Μετά τη Σουηδία στο πρόγραμμα ήταν κάποια ματς στην Τουρκία, τα οποία ματαιώθηκαν. Στη θέση τους έπαιξαν σε Όσλο και Ρώμη. Η περιοδεία συνεχίστηκε στην Καραϊβική και τον Καναδά, με τα εξής αποτελέσματα:

18.9.1975, Πορτ ω Πρενς Αϊτή: Victory Club - Cosmos 1-2. Ord, Paredes 83΄.

19.9.1975, Πορτ ω Πρενς (24.000): Violette AC - Cosmos 2-1. Montroni 52΄, 80΄ (πέν) - Mifflin 38΄.

21.9.1975, Κίνγκστον (45.000): Σάντος Τζαμάικας - Cosmos 1-0.

26.9.1975, Σαν Χουάν: Πουέρτο Ρίκο – Cosmos 1-12. Mifflin 3, Ord 3, Liveric 2, Maria 2, Pele, Coyne.

28.9.1975, Πορτ ω Πρενς Αϊτή (30.000): Violette AC - Cosmos 0-0.

30.9.1975, Μόντρεαλ: Les Elites du Quebec – Cosmos, ματαιώθηκε.

2.10.1975, Τορόντο: Windsor Star – Cosmos [?]

Με τη συμμετοχή του αυτή ο παίκτης τότε του Πανιωνίου, Θανάσης Ρέλλης, έγινε ο πρώτος Έλληνας που υπήρξε συμπαίκτης του Πελέ και μάλιστα όχι σε ένα ματς αλλά σε μια δεκάδα αγώνων. Η συμμετοχή του στην περιοδεία, και μάλιστα το Σεπτέμβρη, δεν έγινε αποδεκτή από το σύλλογο της Ν. Σμύρνης, με αποτέλεσμα να πέσει σε δυσμένεια και να αποδεσμευτεί το επόμενο καλοκαίρι.

(*) Για την συμμετοχή του Ρέλλη στον Cosmos, ο κ. Yiannis Bilios ανέφερε την εξής πληροφορία:
"Στο τεχνικό επιτελείο του Κόσμος ήταν ο Τζο Μάλετ, που είχε αναδείξει τον Μαύρο στον Πανιώνιο. Ο Θωμάς μού έχει πει ότι ο Μάλετ τού είχε προτείνει να πάει σε αυτήν την τουρνέ στην Ευρώπη, την εποχή που είχε τη δικαστική διένεξη με τον Πανιώνιο λόγω ΑΕΚ και έμενε εκτός αγώνων, αλλά ο Θωμάς δεν ήθελε να φύγει και του πρότεινε τον Ρέλλη. Ένα βράδυ μάλιστα τον πήρε τηλέφωνο από μια ευρωπαϊκή πόλη και του είπε «Θωμά, είμαι εδώ παρέα με τον Βασιλιά», εννοώντας τον Πελέ. Κι ο Μαύρος απόρησε και του απάντησε «ποιον Βασιλιά, τον... Κωνσταντίνο;». "

 

Η απίθανη σύμπραξη του Νίκου Σεβαστόπουλου με τον Πελέ

Ο Νικ. Σεβαστόπουλος με τη φανέλα της ΑΕΚ

Ο Νίκος Σεβαστόπουλος (γεν. 1945) υπήρξε μια απίθανη περίπτωση ποδοσφαιριστή που ξεκίνησε με πολύ καλές προοπτικές αλλά οι συνθήκες τον ανάγκασαν να γίνει παγκόσμιος γυρολόγος. Έπαιξε σε Νότια Αφρική, ΗΠΑ, Καναδά και Βραζιλία. Σε ένα από τα ταξίδια του συνεργάστηκε για 12 μέρες με τον Πελέ, με τον οποίο έπαιξε αντίπαλος σε δύο ματς.

Γεννημένος στον Ταύρο, έπαιζε μπάλα στον Πανθησειακό από όπου βρέθηκε στα τσικό της ΑΕΚ, αντί για τον Φωστήρα όπου πήγαιναν όλα τα ταλέντα της συνοικίας. Έπαιξε με την Εθνική Νέων στην τελική φάση του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος 1963, με συμπαίκτες που έγραψαν ιστορία στο ελληνικό ποδόσφαιρο: Χρηστίδη, Κρεμμύδα, Ντουνιά, Δέδε, Χατζηιωάννογλου, Ροκίδη, Κασάπη κ.ά. Μάλιστα σκόραρε στην απίθανη νίκη με 7-2 επί της Δ. Γερμανίας. Τον αποκαλούσαν «Έλληνα Πελέ» λόγω της εξαιρετικής τεχνικής του. Το 1963-64 εντάχθηκε στην πρώτη ομάδα της ΑΕΚ αλλά η συνέχεια δεν ήταν καλή. Έπεσε σε δυσμένεια, έχασε την θέση του στην ενδεκάδα και ουδέποτε κλήθηκε στην εθνική ανδρών. Ως το 1969 που ανήκε στη ΑΕΚ αγωνίστηκε σε 20 μόλις ματς! Αναγκάστηκε να φύγει στη Ν. Αφρική, όπου έπαιξε στην ομάδα των ομογενών Hellenic Cape Town. Το 1968-69 έκανε νέα αρχή με την ΑΕΚ, μετείχε στην μεγάλη πορεία του δικέφαλου ως τα προημιτελικά του Κυπ. Πρωταθλητριών και σκόραρε επί της Σπάρτακ Τρνάβα. Ήταν μόνο 24 ετών, το μέλλον φάνταζε ευοίωνο αλλά πάλι ήρθε σε προστριβές με την ΑΕΚ κι έφυγε χωρίς άδεια στην Ν. Αφρική. Επιστρέφοντας παραχωρήθηκε στον Βύζαντα Μεγάρων και η καριέρα του πήρε την κατιούσα.

Ο Σεβαστόπουλος στον Βύζαντα, όρθιος 3ος από αριστερά

 

Το 1974 δοκίμασε την τύχη του στον Καναδά. Έπαιξε σε τοπικές ομάδες του Τορόντο (ως Gus Hatoupis) και το 1976, στην καλύτερη στιγμή του, αγωνίστηκε στο NASL με την Toronto Metros-Croatia ως συμπαίκτης του Εουσέμπιο. Η ομάδα πήρε τον τίτλο αλλά ο Σεβαστόπουλος έπαιξε μόνο σε φιλικά και σε τρία επίσημα ματς στην αρχή της σεζόν κι αποδεσμεύτηκε, μετά από καταγγελία του Βύζαντα ότι είχε φύγει χωρίς άδεια, οπότε επέστρεψε στην Ελλάδα.

Τα τρία ματς του Σεβαστόπουλου με την Toronto Metros-Croatia

 

Στη διάρκεια της αμερικανικής περιπέτειας γνωρίστηκε με τους Πελέ και Κάρλος Αλμπέρτο που είχαν φτιάξει μια ομάδα ποδοσφαίρου σάλας 7x7 κι έδιναν αγώνες επίδειξης με μικτές πολυεθνικές ομάδες. Σε μια τέτοια μικτή με γνωστά ονόματα (Μπόμπι Μουρ, Εουσέμπιο, Νενέ, Σεκούλαρατς, Μπομπ Γουίλσον κ.ά.) εντάχθηκε κι αυτός το καλοκαίρι του 1975 και πήγε για 12 μέρες στο Ρίο ντε Τζανέιρο και στο Σάο Πάολο, όπου έπαιξε αντίπαλος με τον Πελέ σε δύο παιχνίδια 7x7 σε σάλα. Ο ίδιος έχει πει σε συνέντευξή του στον Κυριάκο Χήνα (7.8.2021) ότι έπαιξε αντίπαλος του Πελέ και το 1976 στο NASL, όταν εκείνος αγωνιζόταν στην Toronto Metros-Croatia κι ο Πελέ στον N.Y. Cosmos, αλλά αυτό δεν επαληθεύεται από τα αρχεία του NASL. Ίσως έπαιξαν σε κάποιο φιλικό, το οποίο δεν εντόπισα.

 

1976: Θέμης Ρήγας vs Πελέ

 

Ο αδικοχαμένος Θέμης Ρήγας (1945-1983) υπήρξε ένας εξαιρετικός μεσοεπιθετικός που έλαμψε στη μεγάλη Παναχαϊκή των 70ς, με την οποία έπαιξε στην Ευρώπη, στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ, το 1974. Υπήρξε διεθνής με τις εθνικές ομάδες νέων, ελπίδων (με την οποία κατέκτησε το βαλκανικό κύπελλο 1969), ενόπλων και προολυμπιακή. Η καριέρα του πήρε την κατιούσα μετά το περίφημο ματς ΠΑΟΚ-Παναχαϊκή 3-5, στο οποίο κατηγορήθηκε για δωροληψία και αναζήτησε την τύχη του στον Καναδά.

Ο Ρήγας στην Toronto Metros-Croatia

Το 1974 αγωνίστηκε στην ομάδα των ομογενών Toronto Homer (Όμηρος), με την οποία έφτασε στον τελικό των playoff και τερμάτισε στην δεύτερη θέση του καναδικού εθνικού πρωταθλήματος NSL. Το 1976 επέστρεψε ξανά και αγωνίστηκε στο NASL, στην επαγγελματική Toronto Metros-Croatia, με προπονητή τον Καπετάνοβιτς που είχε δουλέψει στον ΟΦΗ το 1968-1971 και συμπαίκτη τον Εουσέμπιο. Έπαιξε σε δέκα ματς και κατέκτησε τον τίτλο του NASL. Ήταν παρών στον τελικό του Soccer Bowl, στη νίκη 3-0 επί των Minessota Kicks, αλλά δεν αγωνίστηκε.

Φωτογραφία και σύνθεση της Toronto. O Ρήγας 2ος από αριστερά με τη φόρμα

Στη διάρκεια του πρωταθλήματος βρέθηκε αντίπαλος με τον Πελέ, και μάλιστα δύο φορές, αφού αγωνίστηκε και στα δυο ματς που έδωσε η ομάδα του με τον NY Cosmos. Και στα δύο ο Cosmos επιβλήθηκε με 3-0. Όμως, στα πλέιοφ η ομάδα του Πελέ αποκλείστηκε στον 2ο γύρο, ενώ το Τορόντο έφτασε ως τον τελικό και κατέκτησε τον τίτλο. Τα δυο ματς που έπαιξαν αντίπαλοι ήταν:

18.6.1976, Yankee Stadium: N.Y. Cosmos – Toronto M.C. 3-0 (Trinion, Chinaglia, Clements)

7.7.1976, Varsity Stadium: Toronto M.C. – N.Y. Cosmos 0-3 (άγνωστοι οι σκόρερ)

 

18.6.1976: Cosmos (Pele) vs Toronto (Rigas) 3-0

 

Γρηγόρης Κουρτέσης: συμπαίκτης με τον Πελέ και πρωταθλητής NASL

1977: N.Y. Cosmos. Ο Γρ. Κουρτέσης πίσω 4ος από αριστερά. Προτελευταίος πίσω δεξιά ο coach Τζο Μάλετ (πρώην Πανιωνίου)

 

Τη σεζόν του 1977, από τον Απρίλιο ως τον Οκτώβριο, στο δυναμικό του Ν.Υ. Cosmos μετείχε ο Ελληνοαμερικανός χαφ Greg Kourtesis. Είχε γεννηθεί στην Αθήνα το 1954 και ήταν απόφοιτος της τάξης του 1977 του κολεγίου St. Francis Brooklyn της Ν. Υόρκης. Είναι άγνωστο αν έπαιξε μπάλα στην Ελλάδα πριν πάει για σπουδές στις ΗΠΑ. Αν και γεννημένος στην Αθήνα, αναφέρεται ως Αμερικανός πολίτης (USA citizen), είτε διότι κάποιος από τους γονείς του είχε την υπηκοότητα είτε διότι την απέκτησε ο ίδιος κατά την παραμονή του εκεί. Όμως, αν μεγάλωσε και τέλειωσε το σχολείο στην Ελλάδα (οπότε ίσως έπαιξε και μπάλα σε κάποια ομάδα) ή έφυγε μικρός με την οικογένειά του στις ΗΠΑ δεν είναι ξεκάθαρο.

Σκαλίζοντας πάντως βρήκα πως από το 1925/26 ως το 1928/29 ένας Γρηγόρης Κουρτέσης ήταν τερματοφύλακας στον Αθηναϊκό, με συμπαίκτες το Μάνο Κατράκη, το Δημήτρη Μυράτ και το Νικήτα Διακογιάννη, θείο του γνωστού δημοσιογράφου Γιάννη Διακογιάννη. Επισημαίνω ότι προπολεμικά η έδρα του Αθηναϊκού δεν ήταν στο Βύρωνα αλλά στο κέντρο της Αθήνας και αντλούσε παίκτες από τις παλιές συνοικίες της πόλης: Πλάκα, Μακρυγιάννη, Χαυτεία, Εξάρχεια κλπ. Στην ίδια ομάδα τη σεζόν 1930-31 έπαιζε άλλος ένας Κουρτέσης, αμυντικός. Είναι απλή συνωνυμία ή μήπως οι παίκτες αυτοί ήταν συγγενείς του Νεοϋορκέζου Gregory, που γεννήθηκε το 1954 στην Αθήνα;

Ανεξάρτητα από το αν είχε οικογενειακό ποδοσφαιρικό παρελθόν, ο Greg Kourtesis αγωνίστηκε με επιτυχία στην soccer team του St. Francis College και αναφέρεται στο Hall of Fame του κολεγίου. Στα χρόνια του η ομάδα του SFC προκρίθηκε δυο φορές στα πλέιοφ του NCAA: 1974 και 1976. Μάλιστα το 1976 πέρασε στο 2ο γύρο (16 ομάδες), ο ίδιος ξεχώρισε και του απονεμήθηκε το NCAA Division I soccer Honorable Mention (τιμητική διάκριση). Προφανώς είχε κάποιο ταλέντο.

Το 1977 εντάχθηκε στο δυναμικό του ΝΥ Cosmos. Είχε συμπαίκτες τον Πελέ και τρία ακόμα μεγάλα ονόματα: Τζόρτζιο Κινάλια, Κάρλος Αλμπέρτο, Φραντς Μπεκενμπάουερ. Στο προπονητικό τιμ ήταν βοηθός ο Άγγλος Τζο Μάλετ που είχε δουλέψει με επιτυχία στην Ελλάδα, σε Πανιώνιο (1970-1973) και Απόλλωνα (1973-74). Στο τεράστιο ρόστερ (με 30 παίκτες περίπου) του Cosmos υπήρχαν πολλοί αξιόλογοι παίκτες, κυρίως από το αγγλικό πρωτάθλημα: Dave Clements (από Everton), Mike Dillon (Tottenham), Charlie Aitken και Steve Hunt (Aston Villa), Keith Eddy, Terry Garbet και Tony Field (από Sheffield Utd.). Επίσης, οι διεθνείς Βραζιλιάνοι Morais και Rildo, ο Περουβιανός Mifflin, κάποιοι Γιουγκοσλάβοι κ.ά. Οπότε ο Κουρτέσης δεν βρήκε θέση στην ενδεκάδα.

Το 1977 ήταν μια πανηγυρική χρονιά για τον Cosmos. Αφενός κατέκτησε τον τίτλο μετά από πέντε χρόνια, αφετέρου σηματοδότησε την αποχώρηση του Πελέ από την ενεργό δράση, που γιορτάστηκε σε ένα πανηγυρικό ματς με τη Σάντος. Σε όλα αυτά ο Κουρτέσης ήταν παρών αλλά δεν έπαιξε σε κανένα επίσημο ματς. Μετείχε μόνο σε φιλικά, τα οποία δεν ήταν και λίγα, καθώς ο Cosmos με τα σπουδαία αστέρια που διέθετε, περιόδευε συνεχώς για να γεμίζει το ταμείο του, τόσο στις ΗΠΑ όσο κι εκτός Αμερικής. Πρώτη φορά αναφέρεται στο Tournament of Champions, που διεξήχθη στις 2-3 Απριλίου 1977 και μετά σε αρκετά από τα φιλικά που ακολούθησαν.

Τον Αύγουστο ήταν παρών στα πλέιοφ του πρωταθλήματος και πανηγύρισε τη νίκη με 2-1 επί των Seattle Sounders στο μεγάλο τελικό του Soccer Bowl στο Πόρτλαντ, που σήμανε την κατάκτηση του τίτλου. Επίσης ήταν παρών στο μεγαλειώδες αποχαιρετιστήριο ματς του Πελέ (Pele’s Farewell Game), στις 1 Οκτώβρη 1977, που έγινε παρουσία 75.000 θεατών στο Giants Stadium της Ν. Υόρκης. Δεν έπαιξε αλλά και μόνο το γεγονός ό,τι ήταν δίπλα στον Πελέ στις μεγάλες εκείνες στιγμές είναι σημαντικό. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 5.10.1977, αναφέρεται στην αποστολή για ένα φιλικό με τη Σάντος που έγινε στο Detroit, χωρίς τον Πελέ πλέον που είχε τερματίσει την καριέρα του. Ήταν η τελευταία φορά που το όνομα του Κουρτέση περιλαμβάνεται σε παιχνίδι του Cosmos. Προφανώς, μετά έληξε το συμβόλαιό του.

Ο Κουρτέσης (νο 27) στο ματς Cosmos-Victory (2.4.1977)

 

Παραθέτω μερικά χαρακτηριστικά παιχνίδια, στα οποία βρισκόταν στην αποστολή.

-Tournament of Champions, 2 και 3 Απριλίου 1977 στο Giants Stadium:

2.4.1977, ημιτελικός (7.200): Cosmos-Victory (Αϊτής) 9-0. Chinaglia (4), Pele (2), Field, Garbett, Sono.

3.4.1977, τελικός (11.000): Cosmos - Tampa Bay Rowdies 2-1. Chinaglia, Dimitrijevic - Wes McLeod.

1.6.1977, Giants Stadium (25.800): Cosmos-Lazio 2-3. Chinaglia (2), Rildo - Garlaschelli, Agostinelli, Wilson.

-Αποχαιρετιστήριο Πελέ, 1.10.77, Giants Stadium (75.000): Cosmos-Santos 2-1. Pele 43΄, Mifflin 49΄ και Reynaldo 14΄. Στο β΄ ημίχρονο ο Πελέ έπαιξε με τη Σάντος.

5.10.77, Detroit (25.000): Cosmos-Santos 1-1. Chinaglia – Reynaldo.

Σε πολλά φιλικά είναι γνωστή η αρχική ενδεκάδα αλλά όχι η πλήρης σύνθεση της αποστολής, οπότε δεν είναι σαφές αν μετείχε ο Κουρτέσης. Αφορούν κυρίως τη μεγάλη περιοδεία που έκανε ο Cosmos το Σεπτέμβρη σε Τρίνινταντ, Βενεζουέλα, Ιαπωνία, Κίνα και Ινδία. Εδώ αξίζει να κάνουμε μια παρένθεση για να αναφέρουμε πως στις 4.9.1977, στον αγώνα Cosmos-Portuguesa 1-1 που έγινε στο Καράκας, ο Πελέ αντιμετώπισε τους διεθνείς Περουβιανούς Santiago Ojeda και Carlos Nunez, τους οποίους την επόμενη σεζόν 1978-79 έφερε στον Πανιώνιο ο Νταν Γεωργιάδης, πρώην προπονητής της Εθνικής Βενεζουέλας και της Allianza Lima του Περού.

Το 1978 ο Κουρτέσης αγωνίστηκε με τους N.Y. Eagles στην ημιεπαγγελματική ASL (American Soccer League). Η ομάδα τερμάτισε στην τέταρτη θέση της ανατολικής περιφέρειας κι ο Greg έπαιξε σε έξι από τα 24 ματς. Στη συνέχεια έπαψε να αγωνίζεται, τουλάχιστον σε επίσημο επίπεδο, αν και ήταν μόλις 25 ετών. Ίσως το ποδόσφαιρο δεν ήταν στις προτεραιότητές του.

(*) Ο κ. Yiannis Avrantinis έστειλε ενδιαφέροντα στοιχεία που φωτίζουν το βίο του Γρ. Κουρτέση:
"Έλληνας που έμενε στην Καλλιθέα και μετανάστευσε με την οικογένειά του, σε ηλικία 14 ετών περίπου, στις ΗΠΑ, όπου είχε ήδη εγκατασταθεί μόνιμα ο πατέρας του, αξιωματικός ηλεκτρολογος του εμπορικού ναυτικού. Έκτοτε ζει στο New Jersey  με την Αμερικανό-Ιταλίδα γυναίκα του και τα παιδιά του! Εξαιρετικός χαρακτήρας, σπουδαίος ποδοσφαιριστής στο στυλ του Μπεκενμπάουερ, του οποίου ήταν και αναπληρωματικός του! Υπηρξε στέλεχος της IBM και αργότερα ασχολήθηκε με το Real Estate… Όσον αφορά το ποδόσφαιρο, μετά τον Cosmos έπαιξε για λίγο επαγγελματικά και αργότερα συνέχισε ερασιτεχνικά σε τοπικά πρωταθλήματα, παράλληλα με τις επαγγελματικές του ασχολίες…Επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα, όπου ζουν συγγενείς του…"

 

Πελέ και ελληνικό ποδόσφαιρο

Στενές επαφές του Πελέ με το ελληνικό ποδόσφαιρο υπήρξαν κι άλλες αλλά όχι αγωνιστικές. Π.χ. ήταν παρών ως θεατής στο Μαρακανά, στην ιστορική ισοπαλία 0-0 της Εθνικής Ελλάδας με τη Βραζιλία στις 28.4.1974. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, όταν επισκέφτηκε την Ελλάδα για την προώθηση προϊόντων εταιρίας αναψυκτικών, φωτογραφήθηκε με Έλληνες παίκτες και μίλησε σε αθλητική εκπομπή της τηλεόρασης. Μάλιστα σε ερώτηση δημοσιογράφου ποιες ομάδες θεωρούσε φαβορί για το Π.Κ. που διεξαγόταν στη Δυτική Γερμανία, απάντησε: Βραζιλία, Δ. Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία. Δηλαδή πέτυχε τις τρεις από τις τέσσερις των ημιτελικών (Πολωνία αντί για Ιταλία ήταν η τέταρτη).

Ο Πελέ στην Ακροπολη, Ιούνιος 1974

Το Μάιο του 2005 κλήθηκε να εγκαινιάσει το προπονητικό κέντρο της Σκόντα Ξάνθη στα Πηγάδια και φωτογραφήθηκε με τη φανέλα της ομάδας. Επίσης, συναντήθηκε με τους Βραζιλιάνους διεθνείς Ριβάλντο και Τζιοβάνι στο Στάδιο Καραϊσκάκη και τιμήθηκε από τον Ολυμπιακό.

Το Σεπτέμβριο του 2006 προσκλήθηκε κι έκανε την απονομή των επάθλων στους πρώτους σκόρερ των πρωταθλημάτων Α΄, Β΄ και Γ΄ Εθνικής της σεζόν 2005-06. Παρών ήταν κι ο Κώστας Πολυχρονίου, ο οποίος τον ρώτησε αν θυμάται πως τον μάρκαρε στενά το 1961. Ο Πελέ απάντησε χαμογελώντας ότι και να ήθελε δεν μπορούσε να το ξεχάσει, αφού στο πόδι του φαινόταν ακόμη το σημάδι που είχε αφήσει η σκαριά του ερυθρόλευκου αμυντικού. Ήταν η τελευταία φορά που ήρθε στη χώρα μας.

 -o-o-o-

Εδώ τελειώνει η μικρή αναδρομή που επιχείρησα με αφορμή το τελευταίο ταξίδι του μεγάλου Πελέ. Στο πέρασμα του από αυτή τη ζωή άφησε θετικό αποτύπωμα και κατέχει περίοπτη θέση στο πάνθεον των προσώπων που μας γοήτευσαν στα χρόνια της αθωότητας.

 

Θ. Μπελίτσος, 11.1.2023

 

Βλ. επίσης:

Ο Πελέ στη Λεωφόρο το 1961.

  Έλληνες ομογενείς v/s Pele

Πηγές

[1] Αρχείο εφημερίδων Αθλητική Ηχώ, Αθλητική Φωνή, φύλλα Ιουνίου και Ιουλίου 1961.

[2] NASL: nasljerseys.

[3] NASL: soccerstats.

[4] University of San Francisco: usfdons.

[7] Παναγιώτης Γιαλός, «Η περιπετειώδης καριέρα του Νίκου Σεβαστόπουλου», εφ. Κοινωνική, 21.10.2014

[8] Γιώργος Χρονόπουλος, «Νίκος Σεβαστόπουλος. Συμπαίκτης του Εουσέμπιο, αντίπαλος του Πελέ», Sport-retro.

[9] «Κυριάκος Χήνας: Ένας ‘Πελέ’ στη Ν. Φιλαδέλφεια», aekpassion (7.8.2021).

[10] Δ. Καραγκούνης, Δ. Μανίκας, «Η ιστορία του Αθηναϊκού Α.Σ.», 1987, σελ. 24-31.

[11] Διάφορα λήμματα στη Wikipedia.

[12] Περιοδικό SHOOT/GOAL  

[13] Λ. Τσιριγωτάκης, «Ο Βιέρα καλύτερος του αγώνος στο μεγάλο ματς Άντερλεχτ-Μικτής Κόσμου 8-3», Αθλητική Ηχώ 26.3.1975.   

[14] “Le jour ou... Paul van Himst fete son jubilee”, 2.5.2016.

[15] Παν. Δαλαταριώφ, “Όταν οι Δεληκάρης - Βιέρα έγιναν συμπαίκτες του Πελέ!”, 26.3.2015.

[16] “26/03/1975. Anderlecht-World stars 8:3”