Η παραδοξότητα του Αγγλικού ποδοσφαίρου!

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Η Γηραιά Αλβιόνα (Μεγάλη Βρετανία) είναι, αναμφισβήτητα, η «μητέρα» του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, όπως οι πάντες αναγνωρίζουν. Το Κύπελλο Αγγλίας (το περίφημο F.A. Cup) αποτελεί (από το 1871) την παλαιότερη και πλέον εμβληματική ποδοσφαιρική διοργάνωση όλων των εποχών, συγκεντρώνοντας το σεβασμό αλλά και το  καθολικό (διαχρονικά) ενδιαφέρον. Το δε Πρωτάθλημα Αγγλίας (Football League, σήμερα Premier League) είναι ένας θεσμός που αναγνωρίζεται ως ο πλέον αξιόπιστος σε ολόκληρο τον κόσμο. Με τέσσερις ξεχωριστές Ποδοσφαιρικές Ομοσπονδίες (Αγγλίας, Σκοτίας, Ουαλίας και Βόρειας Ιρλανδίας) και τις αντίστοιχες διοργανώσεις τους, το Βρετανικό ποδόσφαιρο κυριαρχεί, θα περιμέναμε, παγκοσμίως! Είναι όμως έτσι ακριβώς τα πράγματα; Ας το αναλύσουμε λίγο...

Οι πανίσχυροι στην Ευρώπη Αγγλικοί σύλλογοι.

Το Πρωτάθλημα Αγγλίας το οποίο υφίσταται από την περίοδο 1888-89 είναι η αρχαιότερη διοργάνωση πρωταθλήματος σε όλο τον κόσμο. Σε αυτό, πολλές διαφορετικές ομάδες έχουν διακριθεί κατακτώντας τον τίτλο, συχνά με αναπάντεχο τρόπο. 

Σε μία λοιπόν διοργάνωση όπου ποτέ δεν υπάρχει το ακλόνητο φαβορί, η θρυλική Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ («Οι Κόκκινοι Διάβολοι») έχει πάρει μέχρις στιγμής 20 τίτλους πρωταθλητή, με την εξίσου φημισμένη Λίβερπουλ («Οι Κόκκινοι») να την ακολουθεί «κατά πόδας» με 19 πρωταθλήματα. Λογικό είναι, οι αγγλικοί σύλλογοι να επιζητούν παρόμοια διάκριση και στις ευρωπαϊκές διασυλλογικές διοργανώσεις της ΟΥΕΦΑ. Ο εκάστοτε πρωταθλητής Αγγλίας μετέχει φυσικά στον αντίστοιχο ευρωπαϊκό θεσμό, το πρώην Κύπελλο Πρωταθλητριών και μετέπειτα (από το 1992) Champion’s League.

Το ξεκίνημα.

Ο ιστορικός αυτός θεσμός εκίνησε την περίοδο 1955-56 και αρχικά είχε Ισπανική «σφραγίδα», καθώς η «Βασίλισσα της Ευρώπης» (όπως εμφαντικά αποκαλείται –με συνολικά 14 κατακτήσεις- η μεγάλη Ρεάλ Μαδρίτης) θριάμβευσε και στις 5 πρώτες διοργανώσεις (1956 – 1960). Στη συνέχεια ήταν η Πορτογαλική Μπενφίκα («Αετοί της Λισαβόνας») που πήρε δύο ‘σερί’ τίτλους, για να έρθει η ώρα των δύο ρωμαλέων (Ιταλικών) ομάδων του Μιλάνου.  Πρώτα η Μίλαν και μετά (επί 2 συνεχείς φορές) η Ίντερ, αναδείχτηκαν Πρωταθλήτριες Ευρώπης. Το 1966 είχαμε τον 6^ο τίτλο της Ρεάλ, ενώ από την επόμενη σεζόν (1966-67) άρχισαν να ξεχωρίζουν σιγά-σιγά οι σύλλογοι των βρετανικών νήσων. Η κυριαρχία τους εδραιώθηκε εν-συνεχεία, με αποτέλεσμα σχεδόν κάθε χρόνο η πρωταθλήτρια Αγγλίας (με βασική εκπρόσωπο τη Λίβερπουλ) να παίρνει και το πολύτιμο ευρωπαϊκό κύπελλο. 

Το ‘σερί’ αυτών των διακρίσεων διακόπηκε αναγκαστικά το μοιραίο 1985 μετά από τον «ματωμένο τελικό» του Σταδίου Χέιζελ των Βρυξελλών , όταν η Γιουβέντους νίκησε με 1-0 τη Λίβερπουλ, αλλά το παιχνίδι (που κακώς επιτράπηκε να διεξαχθεί) στιγματίστηκε για πάντα από το θάνατο δεκάδων φιλάθλων! Υπαίτιοι (και δικαίως) για εκείνη τη σφαγή, κρίθηκαν οι Άγγλοι χούλιγκαν και έτσι οι αγγλικοί σύλλογοι αποκλείστηκαν από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις επί τουλάχιστον μία πενταετία.

Πρωταθλητές Α’ Αγγλίας (1966 – 1984)

1966 Λίβερπουλ

1967 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ

1968 Μάντσεστερ Σίτι

1969 Λιντς Γιουνάιτεντ

1970 Έβερτον

1971 Άρσεναλ

1972 Ντέρμπι Κάουντι

1973 Λίβερπουλ

1974 Λιντς Γιουνάιτεντ

1975 Ντέρμπι Κάουντι

1976 Λίβερπουλ

1977 Λίβερπουλ

1978 Νότινγχαμ Φόρεστ

1979 Λίβερπουλ

1980 Λίβερπουλ

1981 Άστον Βίλα

1982 Λίβερπουλ

1983 Λίβερπουλ

1984 Λίβερπουλ

Πρώτη αγγλική ομάδα η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.

Το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης κατέκτησε (για πρώτη φορά στα χρονικά από ομάδα της Μεγάλης Βρετανίας) η πρωταθλήτρια της Σκοτίας Σέλτικ, επικρατώντας της Ίντερ στη Λισαβόνα με σκορ 2-1, στις 25 Μαΐου του 1967. Ένα χρόνο αργότερα φτάνει στον τελικό ένας αγγλικός σύλλογος, όταν η Μάντσεστερ Γιουνάϊτεντ νίκησε τη Μπενφίκα στην παράταση, στις 29 Μαΐου του 1968 (στο Στάδιο Γουέμπλεϊ του Λονδίνου) με σκορ 4-1. Ήταν μία δικαίωση για τους «μπέμπηδες» του Σερ Ματ Μπάσμπι, δέκα μόλις χρόνια μετά την τραγωδία του Μονάχου (1958). Το 1969 στη Μαδρίτη η Μίλαν συντρίβει τον ανερχόμενο Άγιαξ του Άμστερνταμ με 4-1, ενώ το 1970 στο Μιλάνο η Σέλτικ (πάλι) είναι φιναλίστ (έχασε 2-1 στην παράταση από την Ολλανδική Φέγενορντ). Από το 1971 (όταν νίκησε τον Παναθηναϊκό με 2-0 στο Γουέμπλεϊ) έως και το 1973 κυριαρχεί ο Άγιαξ, με τη (δυτικογερμανική τότε) Μπάγερν Μονάχου να τον... διαδέχεται την επόμενη τριετία (1974 – 1976). Μάλιστα το  1975 στο Παρίσι φιναλίστ ήταν η Λιντς, που ηττήθηκε από τους Βαυαρούς με σκορ 2-0.

Κάπου εδώ όμως, ξεκινάει η εποποία της σπουδαίας Λίβερπουλ! Ο περίφημος σύλλογος των Μπιλ Σάνκλι και Μπομπ Πέισλι θα πάρει μέρους στους 5 από τους επόμενους 9 τελικούς (που έγιναν έως και το 1985) κερδίζοντας 4 φορές το έπαθλο! Στις 25.5.1977 στη Ρώμη επικρατούν με 3-1 της Μπορούσια του Μένχελγκλάντμπαχ,  έναν δε χρόνο μετά (10.5.1978) νικούν στο Λονδίνο και τη Βελγική Κλαμπ Μπριζ  (1-0). 

Ρώμη (1977)

Το 1979 και το 1980 η φοβερή Νότινγχαμ Φόρεστ του φλεγματικού Μπράιαν Κλαφ παίρνει ισάριθμους τίτλους [πρώτα στο Ολυμπιακό Στάδιο του Μονάχου (30.5.1979) επί της Σουηδικής Μάλμοε με 1-0 και αμέσως μετά στο Σαντιάγκο Μπερναμπέου της Μαδρίτης (28.5.1980) με το ίδιο σκορ σε βάρος του Αμβούργου]. Στις 27 Μαΐου του 1981 στο Παρκ ντε Πρενς του Παρισιού η Λίβερπουλ επανακάμπτει με 1-0 επί της Ρεάλ Μαδρίτης, τριπλασιάζοντας έτσι τις επιτυχίες της χάρις σε ένα καταπληκτικό γκολ του αριστερού της οπισθοφύλακα Άλαν Κένεντι, που σημειώθηκε στα τελευταία λεπτά. 

Το γκολ του Π. Γουίδ.

Στις 26 Μαΐου του επόμενου χρόνου έρχεται η σειρά της Άστον Βίλα, πρωταθλήτριας Αγγλίας της σεζόν 1980-81. Με γκολ από κοντινό σουτ του γίγαντα σέντερ φορ της, Πίτερ Γουίδ νικά 1-0 τη Μπάγερν Μονάχου στο Ρότερνταμ και αναδεικνύεται πρωταθλήτρια Ευρώπης! «Διακοπή» έχουμε μόνο το 1983, όταν το Αμβούργο επικρατεί με 1-0 της «Μεγάλης Κυρίας» Γιουβέντους στο τότε νεόδμητο Ολυμπιακό Στάδιο («Σπύρος Λούης») της Αθήνας, χάρις σε έναν «κεραυνό» του αρχηγού του, Φέλιξ Μάγκατ. Στις 30 Μαΐου του 1984 η Ρόμα υποδέχεται μέσα στην έδρα της τη Λίβερπουλ και η αναμέτρηση τελειώνει δίχως νικητή (1-1). Στα πέναλτι όμως, οι Άγγλοι θριαμβεύουν (για 4^η φορά) με 4-2. Θεωρώ μάλιστα βέβαιο ότι οι «κόκκινοι» θα κατακτούσαν και το επόμενο κύπελλο πρωταθλητριών, όμως οι διάφορες σκοπιμότητες μετά το τραγικό συμβάν του Χέιζελ (29.5.1985) το «πρόσφεραν», ίσως εν είδη... εξαγνισμού στους σοκαρισμένους (από τόσα θύματα που είχαν) Ιταλούς της Γιούβε.

Γκ. Σιρέα - Φιλ Νηλ

Επιστροφή και λοιπές επιτυχίες.

Μπορεί ο αποκλεισμός από την Ευρώπη να είχε αναγγελθεί, αρχικά, ότι θα βαστούσε πέντε έτη, ωστόσο η ίδια η  Αγγλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία παράτεινε την τιμωρία, έως ότου βεβαιωθούν πως ο χουλιγκανισμός είχε κατατροπωθεί οριστικά, κάτι που απαιτούσε αρκετό χρονικό διάστημα.  Χρειάστηκε να περάσουν 14 ολόκληρα χρόνια έως ότου ξανά μία αγγλική ομάδα καταφέρει  να φτάσει στον τελικό του Champion’s League. Το 1999 λοιπόν, στη Βαρκελόνη, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ του Σερ Άλεξ Φέργκιουσον νίκησε με 2-1 τη Μπάγερν Μονάχου, κατακτώντας το 2^ο τρόπαιό της. Εννέα χρόνια αργότερα (2008) η Γιουνάιτεντ έφτασε στην 3^η της κατάκτηση, μετά τη νίκη της επί της –επίσης αγγλικής- Τσέλσι στη Μόσχα, με 6-5 στα πέναλτι. Ενδιάμεσα (2005) η Λίβερπουλ πήρε τον 5^ο τίτλο της στην Κωνσταντινούπολη επί της Μίλαν (3-2 στα πέναλτι) κρατώντας έτσι για πάντα στα γραφεία της το βαρύτιμο Κύπελλο. Το 2012 στο Μόναχο ήρθε η σειρά της Λονδρέζικης Τσέλσι να πάρει κι εκείνη τον τίτλο της πρωταθλήτριας Ευρώπης, όταν επικράτησε της Μπάγερν Μονάχου με 4-3 στα πέναλτι. Μάλιστα το 2021 η Τσέλσι «ντούμπλαρε» τις επιτυχίες της, μετά το 1-0 επί της ανταγωνίστριας Μάντσεστερ Σίτι στον τελικό του Οπόρτο. Δύο χρόνια νωρίτερα (2019)  πάλι η Λίβερπουλ έφτασε και σε 6^η κατάκτηση, μετά το 2-0 επί της Τότεναμ, στη Μαδρίτη. Τέλος, η Μάντσεστερ Σίτι ανέβηκε και αυτή στο ψηλότερο σκαλί του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου φέτος (2023) όταν επικράτησε στην Κωνσταντινούπολη με σκορ 1-0 επί της Ίντερ.

Στον αντίποδα: Η Εθνική Ομάδα της Αγγλίας.

Σε αντίθεση όμως με τις τόσες πολλές διακρίσεις των αγγλικών ομάδων, η Εθνική Ομάδα της Αγγλίας εμφανίζει πολύ μεγάλη υστέρηση στις διεθνείς της υποχρεώσεις. Το 1966 βέβαια, αναδείχθηκε Πρωταθλήτρια Κόσμου στο Μουντιάλ της Αγγλίας, με μία μάλλον αμφιλεγόμενη νίκη στον τελικό του Γουέμπλεϊ επί της Δυτικής Γερμανίας (4-2 στην παράταση). Ήταν η πρώτη (και τελευταία έως σήμερα) αγγλική κατάκτηση του τροπαίου Ζυλ Ριμέ, στα χρονικά. Οι πιο σημαντικές διακρίσεις της Εθνικής Αγγλίας στα Παγκόσμια Κύπελλα και στα Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα (αρχικά Κύπελλο Εθνών Ευρώπης) είναι οι ακόλουθες:  3^η θέση στο Ευρωπαϊκό της Ιταλίας (1968), 4^η θέση στο Παγκόσμιο της Ιταλίας (1990) και 4^η θέση στο Παγκόσμιο της Ρωσίας (2018). Στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα (Εύρω) του 1996 (που τα τελικά του έγιναν στην ίδια τη χώρα) η Αγγλία έφτασε μέχρι τα ημιτελικά, ενώ  στις 11 Ιουλίου του 2021 ήταν φιναλίστ του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 2020 (που έγινε σε συνολικά 11 χώρες, αλλά διακόπηκε προσωρινά από την πανδημία του Covid-19) χάνοντας (μέσα στο Γουέμπλεϊ) τον τίτλο από την Ιταλία με 3-2 στη διαδικασία των πέναλτι.