Το πρώτο ΠΡΟ-ΠΟ!

Οι αγώνες του πρώτου δελτίου ΠΡΟ-ΠΟ (1/3/1959)

Αθλητική Φωνή, 2/3/1959

Το Μάρτιο του 1959, μια νέα κυριακάτικη συνήθεια έκανε την εμφάνισή της για τους Έλληνες ποδοσφαιρόφιλους, με την εμφάνιση του ΠΡΟ-ΠΟ. Με 12 αγώνες τότε -το 1965 θα γίνουν 13- συνόδεψε επί δεκαετίες τους φιλάθλους, που όταν δεν μπορούσαν να πάνε στο γήπεδο, σημείωναν την εξέλιξη του σκορ παρακολουθώντας τα ματς από το ραδιόφωνο με ένα άπαιχτο δελτίο στο χέρι. Το πολυπόθητο 13άρι αποτέλεσε το όνειρο γενιών και γενιών. Αρκετοί το κατάφεραν αλλά λίγοι το πέτυχαν όταν υπήρχαν απρόσμενα αποτελέσματα (εκπλήξεις), ώστε να κερδίσουν μεγάλα ποσά. 

Το Προπό αποτυπώθηκε σε ταινίες («Το ΠΡΟΠΟ και τα μπουζούκια», με την ανεπανάληπτη Σαπφώ Νοταρά), σε τραγούδια («Σαν κερδίσω το ΠΡΟΠΟ» Μπακάλης/Μπιθικώτσης/Δούκισσα - «Όταν μπουκάρω στο ΠΡΟΠΟ» ρεμπέτικο – «Στο προπό και στο λαχείο» Νικολόπουλος/Τερζής - «Όταν χορεύεις πω-πω-πω, δεκατριάρι στο προπό» Ρίτα Σακελλαρίου), ακόμα και σε ποίημα στα σχολικά βιβλία («Το άπιαστο Προ-πο» του Βασίλη Καραβίτη, Κείμενα Γ΄ Λυκείου). Το ακρωνύμιο ΠΡΟ-ΠΟ (ΠΡΟγνωστικά ΠΟδοσφαίρου) έγινε λέξη της ελληνικής γλώσσας και ρίζα παραγωγής νέων λέξεων: προποτζής, προποτζίδικο. Ως το 1990 το ΠΡΟ-ΠΟ ήταν το μοναδικό παιχνίδι του ΟΠΑΠ. Το 1995 η μηχανογράφηση, που κατάργησε τα παλιά χειρόγραφα δελτία με το καρμπόν και την ταινία ασφαλείας του πρακτορείου, αφαίρεσε μεγάλο μέρος της γοητείας του. Η προσθήκη ενός ακόμα αγώνα το 1997 (Σούπερ 13), η περαιτέρω αλλοίωσή του το 2006 (ΠΡΟ-ΠΟ 14&7) και τα πολλά δελτία την εβδομάδα, το απαξίωσαν τελείως.

Οι νοσταλγοί του παλιού καιρού ας θυμηθούμε το πρώτο-πρώτο δελτίο της 1^ης Μαρτίου 1959. Περιλάμβανε 14 αγώνες (12+2 αναπληρωματικούς για την περίπτωση διακοπής ή αναβολής - αναπληρωματικοί αγώνες υπήρχαν ως το 1964). Στον πρώτο αυτό διαγωνισμό συμπληρώθηκαν 213.670 δελτία σε Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη, όπου υπήρχαν πρακτορεία. Οι νικητές μοιράστηκαν 228.360 δρχ οι 12άρηδες και άλλα τόσα οι 11άρηδες. Προβλεπόταν πως αν δεν υπήρχαν νικητές, τα ποσά θα μοιράζονταν οι 10άρηδες ή και οι 9άρηδες. Η διαλογή έγινε στα πρώτα γραφεία του ΟΠΑΠ, στην οδό Βουλής 14, και καθυστέρησε πολύ, μιας και έγινε από άπειρους συμβασιούχους, που είχαν προσληφθεί για τη δουλειά αυτή. Βρέθηκε μόνος ένας 12άρης που κέρδισε 228.000 δρχ, ο Νικόλαος Πάσσαρης από την Κυψέλη (οδός Φ. Νέγρη), δικηγόρος και φανατικός ΑΕΚτζής. Υπήρχαν ακόμη 47 εντεκάρηδες, που κέρδισαν από 4.757,50 δρχ, ποσό ιδιαίτερα σημαντικό για εκείνα τα χρόνια. Ανάμεσα στους 11άρηδες και οι δυο γνωστοί ποδοσφαιριστές του ΠΑΟ Λάκης Πετρόπουλος και Βαγγέλης Πανάκης, που είχαν συνεταιρικά πρακτορείο Προπό και σε κοινό δελτίο είχαν προβλέψει, μεταξύ άλλων, την ήττα της ομάδας τους από τον Ολυμπιακό στο ντέρμπι (οι ίδιοι δεν αγωνίστηκαν στο ματς αυτό). Οκτώ 11άρηδες ήταν από τη Θεσσαλονίκη και 39 από Αθήνα-Πειραιά, ενώ 4 ήταν γυναίκες. Ένας Καλαματιανός ΑΕΚτζής, ο Ιωάννης Νασόπουλος, έχασε το 12άρι, διότι πόνταρε στην ήττα της ομάδας του στο ματς με τον Εθνικό! Από τα 14 ματς του πρώτου δελτίου, τα πέντε ήταν για την 7^η αγωνιστική του πανελλήνιου πρωταθλήματος, δύο της Β΄ Ιταλίας και επτά των τοπικών πρωταθλημάτων Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης. Μάλιστα ένα ματς ήταν της Β2΄ ΕΠΣΑ, δηλαδή της τέταρτης κατηγορίας Αθηνών! Παρακάτω παρουσιάζουμε τους 14 αγώνες και τα αποτελέσματα του πρώτου δελτίου με λίγα σχόλια για τον καθένα.

Πανελλήνιο πρωτάθλημα (5 ματς)

[1] Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός: 2-0 (Κ. Παπάζογλου 50΄, Υφαντής 53΄). Το κλασικό ντέρμπι με Ελβετό διαιτητή! Φαβορί ήταν ο Ολυμπιακός (Θεοδωρίδης, Ρωσσίδης, Στεφανάκος, Ξανθόπουλος, Τσαντάκης, Ιωάννου, Ποσειδών, Παπάζογλου, Υφαντής, Μπέμπης, Ψύχος), τελικός πρωταθλητής Ελλάδος, καθώς ο ανανεωμένος ΠΑΟ (Βουτσαράς, Μανταράκης, Λινοξυλάκης, Τσίλης, Βασιλάκης, Βουρλιωτάκης, Κρητικός, Παπαεμμανουήλ, Ματάκης, Ζαφειρόπουλος, Μαρνάς) βρισκόταν στην 9^η και προτελευταία θέση της βαθμολογίας (τελικά τερμάτισε 4^ος).

[2] Απόλλων Θ. – Άρης: 0-2 (Κεμαλίδης 21΄, Πέρρος 43΄). Στο ντέρμπι της Θεσσαλονίκης νικητής ήταν το φαβορί, αν και η Καλαμαριά έχασε πέναλτι στο 52΄, που θα μπορούσε να αλλάξει την εξέλιξη του αγώνα. Γνωστοί παίκτες, του Άρη: Πετράκης (τερμ), Παναγούλιας, Παπουτσόπουλος, Μουφίτ Καλλιοτζής (Πομάκος) - του Απόλλωνα: Αυγητίδης (τερμ), Παρτσαλίδης, Νιφαδόπουλος, Σφαιρόπουλος, Παπαδόπουλος, Σαλαπασίδης.

[2] ΑΕΚ – Εθνικός: 2-1 (Άμπος 48΄, Νεστορίδης 61΄- Τσερεγκώφ 80΄). Νίκησε το φαβορί, έστω και δύσκολα. Έπαιζαν μεταξύ άλλων, στην δευτεραθλήτρια ΑΕΚ: Σεραφείδης, Παπαποστόλου, Σταματιάδης, Κανάκης και στον Εθνικό: Μανταλόζης, Μουνδρέας, Σιδέρης, Κοζομπόλης, Καραουλάνης, Πέστροφας, Γιακουμάκης.

[4] ΠΑΟΚ – Πανιώνιος: 0-4 (Γιαννακόπουλος 7΄, Γ. Παπουλίδης 17΄ φάουλ, Μπραουδάκης 19΄, 65΄). Ο Ιστορικός, που ήταν τρίτος στο πρωτάθλημα, ήταν καταιγιστικός στην Τούμπα. Είχε τελειώσει αήττητος το πρωτάθλημα Αθηνών αλλά δευτεραθλητής καθώς είχε πιο πολλές ισοπαλίες από τον ΠΑΟ. Σπουδαία ενδεκάδα: Βαλλιάνος, Καψής, Καζαντζίδης, Σαραβάκος, Τ. Παπουλίδης, Μαυρίδης, Γ. Γιαννακόπουλος, Γεωργόπουλος, Γ. Παπουλίδης, Χρονόπουλος, Μπραουδάκης. Μέτριος ο ΠΑΟΚ (τερμάτισε 8^ος) με Πρόγιο, Πετρίδη, Χασιώτη, Γιεντζή, Καλογιάννη, Γιανέλλο, Λέανδρο Συμεωνίδη, Καραγιαννίδη, Ραπτόπουλο, Κατικαρίδη, Νικολαΐδη.

[5] Παναιγιάλειος – Δόξα Δράμας: 2-2 (Χαλδαιάκης 12΄, Χαραλαμπόπουλος 40΄ – Τ. Λουκανίδης 29΄, 51΄). Η μαυραετοί (Κοτρίδης, Ιγνατίου, Τάκης κ΄ Θαν. Λουκανίδης, Ναλμπάντης, Αντώνης Γεωργιάδης, Παύλος Γρηγοριάδης, Βασίλης Ιωάννου) πήραν ισοπαλία από τον Παναιγιάλειο (Θεοδώρου, Μαμάσης, Νικολαΐδης, Αγγελίνας, Ξένος, Σοφιανός) που προηγήθηκε δυο φορές.

Β΄ κατηγορία ΕΠΣ Πειραιά (1 ματς)

[6] Ερμής Κοκκινιάς – Δόξα Πειραιώς: 1-1 (Τζελαλίδης 24΄- Βελκόπουλος 30΄). Η έκπληξη της ημέρας στην αναμέτρηση των δυο ιστορικών πειραϊκών σωματείων, καθώς ο Ερμής (1928, από το 1980 Ερμής Κορυδαλλού) απέσπασε ισοπαλία από την πρωτοπόρο Δόξα (1922). Στη Δόξα αγωνιζόταν ο παλαίμαχος Γιώργος Δαρίβας.

Α2΄ κατηγορία ΕΠΣ Αθήνας (2 ματς)

[7] Δάφνη Αθηνών – ΑΕ Νέας Ιωνίας: 1-2 (Μανταδάκης 76΄- Μεταλλόπουλος 11΄, 50΄). Ντέρμπι ισοδύναμων ομάδων στο γήπ. Ατρομήτου. Κρίθηκε από ένα πέναλτι και ένα γκολ οφσάιντ, ενώ ακυρώθηκε γκολ της Δάφνης. Ένας ανεπαρκής διαιτητής διαμόρφωσε το αποτέλεσμα του αγώνα και του δελτίου Προπό, κάτι που επεσήμανε και η εφημερίδα.

[8] Ηλυσιακός – Ατρόμητος Αθηνών: 0-2 (Ηλιάδης 59΄, Καλογεράς 87΄). Νίκη του φαβορί και πρωτοπόρου του πρωταθλήματος. Στον Ηλυσιακό έπαιζε ο Ζαχαρίας Πιτυχούτης.

Β΄ κατηγορία ΕΠΣ Αθήνας (1 ματς)

[9] Α.Ο. Κηφισίας – Γ.Σ. Αμαρουσίου: 2-1 (Λαχανάς 4΄, Πονηράκης 10΄ - Σγαρδέλης 27΄). Τοπικό ντέρμπι δυο μέτριων ομάδων, στο οποίο επικράτησε η Κηφισιά με γκολ του βετεράνου παίκτη του Πανιωνίου Πονηράκη. Στο Μαρούσι έπαιζε και ένας Λούης.

Γ΄ κατηγορία ΕΠΣ Μακεδονίας (1 ματς)

[10] Φίλιππος Θ. – Δόξα Θ.: 0-1. Η διεκδικήτρια του τίτλου Δόξα Νεάπολης νίκησε όπως αναμενόταν τον Φίλιππο.

Β΄ κατηγορία Ιταλίας (2 ματς)

[11] Βερόνα-Νοβάρα: 3-1. Η 6^η Νοβάρα φερόταν ως φαβορί αλλά δεν τα κατάφερε εναντίον της Hellas Verona.

[12] Τάραντο-Αταλάντα: 1-1. Η πρωτοπόρος Αταλάντα (και τελική πρωταθλήτρια της Serie B΄) πήρε ισοπαλία στον Τάραντα.

Β2΄ κατηγορία ΕΠΣ Αθήνας (1 ματς)

[13] ΑΟ Λαυρίου – Άμυνα Αμπελοκήπων: 3-2. Το χαμηλότερης κατηγορίας ματς του δελτίου: «Και αι δύο ομάδες ηγωνίσθησαν εξίσου δυναμικά και πλέον αποτελεσματική η ομάς του Λαυρίου κατέκτησε την νίκην». Ας σημειωθεί ότι στην ηττηθείσα Άμυνα αγωνιζόταν τότε ο Μίμης Δομάζος, γνωστός ήδη καθώς ήταν διεθνής με την εθνική νέων. Οι δύο ομάδες δεν υπάρχουν πλέον. Το 2004 η Άμυνα μετακόμισε στην ΕΠΣΑΝΑ και έγινε «Άμυνα Ανθούσας» ως το 2012 που συνενώθηκε με άλλες ομάδες της περιοχής. Ο ΑΟ Λαυρίου, από την πλατεία Λαυρίου (Γ΄ Σεπτεμβρίου) της Αθήνας, το 1965 μετακόμισε στο Ψυχικό και μετονομάστηκε σε ΑΠΟ Ψυχικόν (κι αυτός έχει διαλυθεί).

Γ΄ κατηγορία ΕΠΣ Μακεδονίας (1 ματς)

[14] Θρίαμβος Θ. – Παύλος Μελάς Θ.: 2-4. Ο πρωτοπόρος Παύλος Μελάς Σταυρούπολης επιβεβαίωσε τον τίτλο του φαβορί νικώντας τον Θρίαμβο Ακροπόλεως.

Πηγές:

Εφ. «Αθλητική Ηχώ» και «Αθλητική Φωνή», φ. 28/2/1959 ως 3/3/1959.

Εφ. «Μακεδονία», φ. 1/3/1959.

Θοδωρής Μπελίτσος, Ν. Σμύρνη, 19/1/2015